عید مبعث و مسئولیت ما
بار دیگر در آستانه عید مبعث حضرت رسول گرامی اسلام(ص) هستیم. مبعثی که سرآغاز شکل گیری مدنیتی عظیم و تمدنی گرانقدر بود.
این عید، عید فکر و اندیشه اسلامی هم هست. من امروز به یاد روزی در حدود نیم قرن پیش افتادم. تهران در مهرماه 1347شاهد برگزاری جشنی خاص در مؤسسه ای نوبنیاد بود: آغاز پانزدهمین قرن بعثت در حسینیه ارشاد. این جشن که با مجالس سخنرانی و شعر و سرود همراه بود، در آن مؤسسه با شکل و شمایل دیگر مراسم دینی تفاوت های عمده داشت. برنامه سخنرانی ها در آگهی این مؤسسه در روزنامه درج شد و الان که به آن آگهی توجه می نماییم، می بینیم که تنوع موضوعات و سخنرانان، به آن برنامه، شکل درسی و تعلیمی داده بود، بی آنکه مدعی چنین هدفی باشد: «با کمال مسرّت آغاز پانزدهمین قرن بعثت نبی اکرم(ص) را به عموم برادران و خواهران مسلمان تهنیت می گوید و اعلام می دارد به منظور بزرگداشت این ایام فرخنده از مدتی پیش با دعوت و استعانت از دانشمندان و استادان علاقه مند، مجموعه ای از مقالات علمی و تحقیقی و تاریخی درباره نهضت جهانی اسلام و شخصیت بی نظیر پیامبر گرامی جمع آوری و به صورت 2 جلد کتاب نفیس تحت عنوان «محمد(ص) خاتم پیامبران» به میمنت آغاز پانزدهمین قرن بعثت آماده نشر نموده است و ضمنا به خاطر جلوه گر ساختن استعدادهای ادبی و ذوقی شعرای معاصر، تهیه و تنظیم بهترین اشعار از انواع شعر درباره رسول اکرم(ص) و آغاز وحی به مسابقه گذارده شد که با حضور هیأت داوران مرکب از استادان فن از بین یکصد و بیست شعر و قصیده رسیده برندگان اول تا سوم را انتخاب و جوایزی به هر یک از آنها اهدا نماید و همینطور برنامه هایی برای مدت 5 شب از چهارشنبه 24مهرماه جاری از ساعت 5/6الی 5/9بعدازظهر و بامداد روزهای جمعه و یکشنبه به شرح زیر تنظیم و آماده اجرا نموده است...». عنوان برخی از سخنرانی ها هم جالب بود: «جناب آقای اکبر هاشمی تحت عنوان جهان در عصر بعثت، جناب آقای ناصر مکارم شیرازی تحت عنوان کارنامه 14 قرن و تجلیلی از مقام حضرت امام موسی کاظم(ع)، جناب آقای محیط طباطبایی درباره تأثیراسلام در ادبیات فارسی، سخنرانی جناب آقای دکتر ناظرزاده کرمانی پیرامون خدمات شعر فارسی به اسلام، سخنرانی جناب آقای دکتر شریعتی تحت عنوان سیمای محمد(ص)، سخنرانی جناب آقای صدربلاغی تحت عنوان بر فراز کوه حرا، سخنرانی آقای محمدتقی شریعتی تحت عنوان وحی محمدی، سخنرانی آقای مرتضی مطهری درباره اسلام و نیازهای جهان امروز». جالب است که برای خانم ها هم برنامه ای درنظر گرفته شده بود: «روز مبعث این برنامه اختصاص به بانوان خواهد داشت و به وسیله خود آنان اجرا می شود». گذشته از برنامه های خاص این جشن، انتشارکتاب «محمد خاتم پیامبران (ص)» در 2 جلد از هر حیث در ادبیات مذهبی آن روزگار تحولی پدید آورد و به کلی نو بود. آن مجموعه هنوز هم خواندنی و مهم می باشد، بخصوص که خیلی از نویسندگان آن در حوزه تحقیق و تدریس و اندیشه صاحب نظر و شهره بودند، همچون استادان مجتبی مینوی و دکتر عبدالحسین زرین کوب و دکتر سیدجعفر شهیدی و زریاب خویی. بعضی از مؤلفان آن مجموعه یک دهه بعد در شمار مشهورترین و مؤثرترین چهره های اندیشه اسلامی معاصر و سران انقلاب اسلامی محسوب شدند، مانند شهید مطهری که گویا این مراسم و این مجموعه به همت او شکل گرفت و مرحوم دکتر شریعتی که مقاله او «سیمای محمد» توجه شهید مطهری را بسیار جلب کرد و مرحومان شهید باهنر و هاشمی رفسنجانی که به صورت مشترک مقاله جهان در عصر بعثت را نوشتند. یا باید از مقاله خواندنی مرحوم دکتر زرین کوب «کارنامه اسلام» یاد کرد که بعدها کتاب مستقلی شد و ازجمله آثار ارجمند دکتر زرین کوب است. مقاله بلند « اسلام از دریچه چشم مسیحیان» نوشته مرحوم استاد مینوی ازجمله آثار بسیار خواندنی اوست و این روزها که ایام بعثت نبی اکرم (ص) با دیدار تاریخی پاپ فرانسیس با مرجع عالیقدر، آیت الله سیستانی در نجف مصادف شده، آن مقاله برای توجه به سیر تاریخی روابط میان مسلمانان و مسیحیان، بسیار مهم به نظر می آید. به هر حال، آن روزها اندیشمندان و متفکران دینی توانستند با امکانات محدود خود و بدون استفاده از کمک های دولتی بعثت را گرامی دارند و بر شخصیت پیامبر اکرم (ص) بعنوان نقطه اتصال میان مسلمانان تاکید کنند و متفکران و اندیشمندان بزرگ نیم قرن پیش، با نگاه و دیدگاه های متفاوت و متکثر، توانستند میزان حضور و نفوذ اسلام و پیامبر (ص) را در فرهنگ ایران و زبان فارسی نشان دهند. جالب است که عصر جدید تهران هم از دوره شاه تهماسب صفوی در قرن 10هجری با قرآن شروع شد. می دانیم که نزدیک 500 سال پیش اولین حصاری که به قصبه تهران جنبه شهریت داد 114 برج و بارو داشت و در هر یک از آنها سوره ای از قرآن نهاده بودند. این دیوار با حصارکشی ها و ساخت و سازهای بعدی کم کم از بین رفت و جز بخشی اندک از آن نمانده است که آن هم حال و روز مناسبی ندارد و دست اهل این روزگار هر روز صدمه جدیدی به آن می زند و اگر وضع به همین ترتیب پیش رود، بزودی از آن واپسین یادگار صفوی هم اثری نخواهد ماند. حالا ما در آستانه آغاز پانزدهمین قرن هجرت هستیم و ایرانیان با هوشمندی بسیار مبدأ تاریخ خویش را گرچه مانند دیگر مسلمانان، هجرت پیامبر (ص) به مدینه قرار دادند که حرکتی مدنی و تمدنی بود، ولی تنظیم تقویم به صورت شمسی، دیگر ارزش های آنان را نگاه داشت و حفظ کرد و این دقت و هوشمندی در موارد دیگری هم قابل جست وجوست. 11 سال بعد از انتشار مجموعه پرارزش و ماندگار محمد خاتم پیامبران (ص)، نظام جمهوری اسلامی در کشور برقرار شد و این انتظار چندان بیجا نیست که می باید برای آغاز این قرن در کشور و به صورت خاص در پایتخت ایران فکری می کردیم تا پیوند تهران و قرآن و پیامبر(ص) برقرار بماند و آن حضرت، رمزی از اتحاد میان ایران و دیگر ملل باشد. شاید هنوز هم چندان دیر نشده باشد: دست کم میتوان در حوزه شهرسازی، واپسین یادگار عهد صفوی را نجات داد و دیگر برج و باروها را هم شناسایی و در همان جا به نحوی روزآمد، آن پیوندهای تاریخی را باردیگر برقرار کرد. عید مبعث بر همه مسلمانان مبارک باد. * عضو شورای شهر تهران
* انتشار یافته در روزنامه همشهری چهارشنبه ۲۰ اسفند
منبع: قائم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب