در گزارش قائم مطرح شد؛
شهید آیت الله سید محمدباقر صدر، نظریه پرداز اقتصاد اسلامی
پژوهشگر و محقق حوزه علمیه قم اظهار داشت: آیت الله سید محمد باقر صدر در کتاب اِقتصادُنا به بیان مبانی اقتصاد اسلامی و تفاوت آن با دیگر مکاتب بزرگ اقتصادی پرداخته است.
حجت الاسلام علوی زنجانی پژوهشگر و محقق حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار مهر، به سالروز شهادت آیت الله صدر در ۱۹ فروردین اشاره نمود و ضمن برشمردن خصوصیات کم نظیر شهید آیت الله سید محمد باقر صدر، وی را یکی از بزرگترین اندیشمندان مسلمان و به تعبیر حضرت امام خمینی (ره) «مغز متفکر اسلامی» در تاریخ اسلام خصوصاً در قرن حاضر دانست و بیان کرد: آیت الله سید محمد باقر صدر در ۲۵ ذیقعده ۱۳۵۳ هجری قمری در شهر کاظمین عراق در خانواده ای اهل علم و تقوی دیده به جهان گشود. پدربزرگ او آیت الله سید اسماعیل صدر از مراجع بزرگ تقلید شیعه و دیگر اجدادش نیز از فرزندان امام کاظم (علیه السلام) در سرزمین ایران، لبنان و عراق و از حافظان عرصه اندیشه و دانش و دین بودند. سید محمدباقر از پنج سالگی به مدرسه رفت و در این دوران، نبوغ اعجاب انگیز و استعداد سرشار خدادادی او به شکلی درخشید که اولیای مدرسه تصمیم گرفتند او را به مدرسه کودکان تیزهوش و نابغه ببرند و به دانشگاه های اروپا یا آمریکا اعزام کنند و در رشته های علوم جدید تحصیل کند ولی علاقه او به تحصیل در دروس حوزوی و علوم دینی موجب شد وارد حوزه علمیه نجف شود.
ورود به حوزه علمیه سرآغاز شکل گیری شخصیت علمی آیت الله صدر
محقق و پژوهشگر حوزه با اشاره به اینکه آیت الله صدر در صورتیکه دوازده سال بیشتر نداشت به همراه برادرش سید اسماعیل به نجف اشرف رفت و در محضر اساتید بزرگ حوزه علمیه به تحصیلات عالی پرداخت، اضافه کرد: او طی سال ها، فلسفه غرب و نظرات فلاسفه غیر مسلمان را به دقت مورد تحقیق و نقد قرار داد که کتاب «فَلسفَتُنا» (فلسفه ما) گویای ابعاد گسترده اندیشه های فلسفی سید محمد باقر صدر است. وی در طول هجده سال تحصیل، روزانه حدود شانزده ساعت به مطالعه و مباحثه و تحقیق می پرداخت و در طول نزدیک به سی سال تدریس و تعلیم، شاگردانی تربیت کرد که هر یک از آنها بعدها پرچمدار نشر علم و فرهنگ و آیین جهاد در راه خدا شدند و پس از استادشان، راه او را ادامه دادند. او نهضت امام خمینی (ره) در ایران را روزنه امیدی برای نجات امت اسلامی می دانست پس از شروع نهضت اسلامی حضرت امام در سال ۱۳۴۲ از ایشان و مسیر مبارزاتی او حمایت می کرد تا آنجا که پس از تبعید حضرت امام خمینی (ره) از تبعیدگاه ترکیه به نجف اشرف، آیت الله صدر با اشتیاق تمام به همراه عده ای از علمای دیگر، در مراسم استقبال از امام شرکت کرد و در تمام چهارده سال اقامت امام در نجف، سید محمد باقر با ایشان ارتباط نزدیکی داشت و به امام عشق می ورزید.
مرجعیت علمی و فقهی آیت الله صدر در عراق
حجت الاسلام علوی زنجانی با اعلان اینکه دوران مرجعیت آیت الله سید محمد باقر صدر، بعد از وفات آیت الله حکیم شروع شد و خیلی از مردم عراق از او تقلید کردند، اضافه کرد: در سال ۱۳۹۲ هجری قمری، رژیم بعث عراق، بیش از قبل از تحرک های ضد استبدادی حزب دعوت اسلامی و دیگر گروه های مبارز و مسلمان به وحشت افتاد و با یورش به خانه های مبارزان و مجاهدان، عده زیادی را دستگیر و زندانی کردند. آیت الله صدر نیز با آنکه بیمار و در بیمارستان نجف بستری بود، تحت نظر مأموران سازمان امنیت رژیم بعث عراق قرار گرفت که با اعتراض مردم و علما، رژیم دست از او برداشت.
وی اضافه کرد: از حوادث مهم دیگر در دوران مرجعیت آیت الله صدر، حرکت اربعین سال ۱۳۹۷ هجری قمری بود. مردم نجف از قدیم هر سال در روز اربعین حسینی، با پای پیاده از نجف تا کربلا راهپیمایی می کنند. آیت الله صدر مساعدت کرد تا مراسم هر چه با شکوه تر اجرا شود و مردم اعتراض خودرا مقابل سلطه ضد انسانی رژیم بعث عراق، اعلام نمودند. به دنبال آن قیام تاریخی، آیت الله صدر دستگیر و به سازمان امنیت بغداد منتقل شد و در آنجا بعد از بازجویی، ساعت ها تحت شکنجه جسمی و روحی قرار گرفت و آثار آن شکنجه تا آخر عمر در بدنش مشخص بود و به سختی می توانست از پله ها بالا برود. یکی از برنامه های رژیم عراق، «بعثی کردن نظام آموزش و پرورش» و پیوستن همه دست اندرکاران امور تعلیم و تربیت از مدارس تا دانشگاه ها به حزب بعث بود، آیت الله صدر با صدور فتوایی، پیوستن به حزب و هر گونه همکاری با آنرا تحریم کردند.
حمایت از مبارزات حضرت امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی ایران
محقق و پژوهشگر حوزه با اشاره به اینکه آیت الله صدر از شروع مبارزات انقلابی مردم ایران، حمایت جدی و قاطعانه از این مبارزات داشت اضافه کرد: در شب ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و پیروزی شکوهمند مردم مسلمان و انقلابی ایران، آیت الله صدر در مسجد جواهری نجف اشرف به منبر رفت و برای مردم مسلمان عراق از انقلاب اسلامی ایران و نقش امام خمینی (ره) در احیای اندیشه های دینی و اصلاح امت اسلام، سخن گفت و تکلیف مردم عراق در مقابل حکومت ضد دینی بعثی را معین کرد تا آنجا که فردای آن شب، مردم عراق به دعوت رهبر خود، برای پشتیبانی از انقلاب اسلامی ایران، در خیلی از شهرهای عراق راهپیمایی کردند.
جایگاه والای علمی آیت الله صدر در مسائل کلیدی جامعه
حجت الاسلام علوی زنجانی با اشاره به اینکه از دیگر کارهای آیت الله صدر، تألیف سلسله کتاب های «الاسلام یقود الحیاه» در شش جلد بود، اظهار داشت: این کتاب ها شامل مباحثی نظیر قانون اساسی اسلامی، منابع قدرت دولت اسلامی، اقتصاد جامعه اسلامی و … می شود. «اِقتصادُنا»، کتابی از آیت الله سید محمد باقر صدر در زمینه اقتصاد اسلامی است. در این کتاب نظریه های اقتصادی مارکسیسم و سرمایه داری معرفی و نقد شده و سپس مکتب اقتصادی اسلام ارائه شده است. هدف از نگارش کتاب، بیان مبانی اقتصاد اسلامی و تفاوت آن با دیگر مکاتب بزرگ اقتصادی بوده است. از دیگر کارهای مهم و اثرگذار آیت الله صدر برای بیداری مردم عراق و آماده کردن آنها برای قیام، برگزاری تفسیر موضوعی قرآن بود (آن هم پس از تعطیل کردن درس خارج فقه) که جنب و جوشی در بین توده مردم ایجاد کرده بود. حکومت صدام معدوم به وحشت افتاد و برای جلوگیری از هر گونه تحرک، در یک حمله همه جانبه، نمایندگان آیت الله صدر را در تمام شهرهای عراق دستگیر و زندانی کرد.
خواهر عالمه و مبارز، دوشادوش برادر تا شهادت
پژوهشگر حوزه در ادامه با توصیف سوابق علمی و اخلاقی شهیده بنت الهدی صدر اظهار داشت: شهیده «آمنه بنت الهدی صدر» خواهر سید محمد باقر صدر، یکی از زنان دانشمند، شاعر، نویسنده و معلم فقه و اخلاق بود که در راه جهاد و مبارزه، با برادرش سید محمد باقر همگام شد. وی در یازده سالگی به همراه دو برادر خود، سید اسماعیل و سید محمد باقر به نجف رفت و تحصیلات خودرا در زمینهٔ فقه، حدیث، اخلاق، تفسیر و سیره نزد برادرش سید محمد باقر دنبال کرد و به درجه اجتهاد رسید. وی که از پایه گذاران مدارس دخترانه الزهرا (سلام الله علیها) در بغداد، نجف، کاظمین، بصره، دیوانیه و حلّه بود، خود سرپرستی مدرسه های نجف و کاظمین را بر عهده گرفت و در این مدرسه ها علاوه بر دروس رسمی، دروس دینی و اعتقادی هم تدریس می شد تا دختران عراقی را با تربیت اسلامی آشنا سازد. کارهای این بانوی شهیده ادامه داشت تا آنجا که حکومت بعثی عراق همه مدارس را دولتی کرد و بر پایه بخشنامه ای مدیریت این مدارس از شهیده بنت الهدی صدر گرفته شد. این بانوی شهیده دوشادوش برادر عالم و مجاهدش در عرصه روشنگری مردم عراق و تبلیغ و تبیین معارف دینی در آن خطه کوشش های خستگی ناپذیری انجام داد و همیشه در جمع زنان عراقی می اظهار داشت: «اسلام غریب است و دلسوز کم دارد.»
شروع مبارزه علنی با رژیم بعثی عراق
پژوهشگر حوزوی اضافه کرد: شهید صدر روز ۱۶ رجب ۱۳۹۹ هجری قمری را روز اعتراض و اظهار انزجار از اعمال ظالمانه رژیم بعث عراق اعلام نمود و مردم نیز به اطاعت از مرجع تقلید خود برخاستند و برای بیعت با رهبرشان به خانه او شتافتند. همان شب آیت الله صدر دستگیر و روانه بغداد شد. در سازمان امنیت بغداد، از او خواستند که دست از پشتیبانی انقلاب اسلامی بردارد و مردم عراق را تحریک نکند. اما وی شجاعانه جواب داد که «من یک مسلمانم و در مقابل سرنوشت همه مسلمانان جهان مسئولم؛ باید به وظیفه شرعی خود عمل کنم و وظیفه شرعی منحصر به ایران و عراق نیست. پشتیبانی از انقلاب اسلامی ایران و رهبری آن هم، یک وظیفه شرعی است». همان روز بنت الهدی، به ایراد یک سخنرانی در حرم امام علی (ع) پرداخت و از مردم خواست که به خیابان ها بریزند و به رژیم بعثی اعتراض کنند. همین گونه نیز شد و رژیم مجبور شد که آیت الله صدر را آزاد کند. برای قطع رابطه مردم با آیت الله صدر، نیروهای امنیتی محاصره خانه آیت الله صدر را به مدت نه ماه ادامه دادند. در طول این مدت، رژیم با فرستادن مأموران و مزدوران خود اهتمام کرد او را از راهی که در پیش گرفته، منصرف کند، ولی او ثابت و استوار ایستاد تا اینکه در روز ۱۶ فروردین سال ۱۳۵۹، «ابو سعید» رئیس سازمان امنیت نجف، با عده ای از مزدوران امنیتی، آیت الله صدر را دستگیر و به سرعت از نجف به بغداد منتقل کرد. فردای آن روز، حکومت بغداد، مبادرت به دستگیری بنت الهدی صدر کرد تا مبادا بنت الهدی بار دیگر مردم را به اعتراض و تظاهرات دعوت کند و رژیم بعثی صدام را رسوا نماید. برزان ابراهیم، برادر ناتنی صدام و رئیس وقت سازمان امنیت کشور، در زندان از آیت الله صدر خواست که فقط چند کلمه بر ضد امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی بنویسد تا آزاد شود وگرنه کشته خواهد شد! آیت الله صدر این خواسته را رد کرد و اظهار داشت: «من آماده شهادتم و هیچ گاه خواسته های غیر انسانی و ضد دینی شما را قبول نخواهم کرد و راه من همان است که انتخاب کردم».
کشیده شدن قلم سرخ شهادت بر لوح زرین زندگی عالم مبارز
حجت الاسلام علوی زنجانی اظهار داشت: وقتی مزدوران بعثی، از منصرف کردن آیت الله صدر و خواهرش مایوس شدند، آن دو سید پاک نژاد مظلوم را در ۱۹ فروردین ۱۳۵۹ هجری شمسی زیر شکنجه به شهادت رساندند و پیکرهای پاک آن دو شهید والامقام به دستور رژیم بعث، مخفیانه و در خفقان وحشتناک آن ایام، در قبرستان وادی السلام نجف به خاک سپرده شد. بعد از شهادت آیت الله صدر و خواهرش بنت الهدی، امام خمینی (ره) پیامی به مناسبت شهادت مظلومانه آن دو شهید صادر نمودند که قسمتی از این پیام بدین شرح است: «… مرحوم آیت الله شهید سید محمد باقر صدر و همشیره مکرمه مظلومه او که معلم دانش و اخلاق و مفاخر علم و ادب بود، به دست رژیم منحط بعث عراق با وضع دل خراشی به درجه رفیعه شهادت رسیده اند. شهادت ارثی است که امثال این شخصیت های عزیز از موالیان خود برده اند …»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب