رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی:
تبلور امت اسلامی شرط لازم ایجاد تمدن نوین اسلامی است
قائم: به گزارش قائم، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از تمدن نوین اسلامی به عنوان آخرین و کامل ترین هدف مسلمانان در عصر فعلی یاد کرد و اظهار داشت: تبلور امت اسلامی شرط لازم ایجاد تمدن نوین اسلامی است.
حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به همایش بین المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم، ضمن تبیین عناصر و کارکِردهای مختلف حوزه به بیان الزامات تحقق یک «حوزه پیشرو و سرآمد» که نوآور، بالنده، به روز، پاسخگوی مسایل نوپدید، مهذّب، دارای روحیه پیشرفت و مجاهدت و هویت انقلابی و همین طور مستعد برای طراحی نظامات اداره جامعه است، پرداخته و تاکید کردند: با اهمیت ترین وظیفه حوزه «بلاغ مبین» است که از بالاترین مصادیق آن ترسیم خطوط اصلی و فرعی تمدّن نوین اسلامی و تبیین و ترویج و فرهنگ سازی آن در جامعه است.
حجت الاسلام محمدمهدی ایمانی پور رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی درباره ی نقش آفرینی حوزه های علمیه در خلق و تثبیت تمدن نوین اسلامی به خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: حوزه علمیه، بستر، خاستگاه و مصدری جهت تربیت و رشد علمایی تاثیرگذار، نهضت ساز و مبارز در طول تاریخ معاصر بوده که هر یک از آنها ملجاء و پناه یک ملت محسوب می شدند و حضرت امام خمینی(ره) یکی از پرورش یافتگان حوزه های علمیه بودند؛ بزرگمردی که کارکرد حوزه را به مفهوم واقعی درک نموده و این درک عمیق را به مخاطبان حوزوی و غیرحوزوی خود نیز منتقل ساختند.
ضرورت درک ماهوی از حوزه های علمیه و کارکردهای آن
ایمانی پور با گرامی داشت خدمات شیخ عبدالکریم حائری موسس حوزه علمیه قم اضافه کرد: فقه شیعه، ذاتا پویاست و اصل اجتهاد برمبنای شرایط و خصائص مکانی و زمانی، این پویایی را دوچندان می سازد اما در نگاه مُضیق به حوزه، مجتهدین فقط باید در احکام فردی غور نمایند. اگر حوزه های علمیه وارد مرحله ارائه راه حل درباب معضلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شوند از ماهیت خود فاصله گرفته اند.
وی اضافه کرد: بنابراین، اولین گام در امتداد درک اوامر رهبر معظم انقلاب، اصلاح درک ماهوی ما از حوزه های علمیه و کارکردهای آنست. ما از کانون و نقطه ثقلی سخن می گوییم که می تواند پاسخگوی معضلات جهانی بوده و راه حل ارائه نماید. حوزه های علمیه نمی توانند منفعل باشند. برای اینکه فقه پویای شیعه اساسا سنخیتی با انفعال و تحجر ندارد.
حوزه علمیه امت ساز است
ایمانی پور درباره ی نقش حوزه در تدوین نظام های جامعه اظهار داشت: زمانی که جایگاه والا و مسئولیت حوزه های علمیه در حیات فردی، اجتماعی و فکری انسان ها درک شود، به وضوح متوجه می شویم که کارکرد حوزه علمیه را نمی توان محصور و محدود در امور حسبیه و شخصیه کرد. تدوین نظامات جامعه بمراتب فراتر از امور شخصیه بوده و اهداف میانی و غایی و مسیر حرکت یک جامعه به طرف آن اهداف را ترسیم می کند.
وی افزود: حوزه های علمیه، بالنده و زنده هستند. هزاران عالم در این مجموعه عظیم وجود دارند که از یک سو نسبت به مقتضیات زمان و مکان و نیازهای جامعه اشراف داشته و از طرف دیگر، به مسیر تامین آنها آگاه هستند. انتشار هزاران مقاله تخصصی و علمی -پژوهشی از طرف علمای حوزه علمیه قم و دیگر حوزه های علمیه، نشان دهنده تسلط آنها بر مبانی و مصادیق نیازهای جامعه دینی و متعاقبا، قدرت آنها در تدوین منظومه و نقشه راهی جهت رسیدن به این نیازهاست.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اضافه کرد: ما از ظرفیتی عظیم سخن می گوییم که امت ساز است. مراکز آموزش علوم نقلی و عقلی تنها در صورتی کاربرد واقعی خودرا پیدا می کنند که در قالب امت سازی و با نگاه به آینده مبنی بر آینده نگاری و آینده پژوهی وارد عرصه علم آموزی شوند. از طرف دیگر، نباید فراموش نماییم که ما در عصر ارتباطات قرار داریم. انحصار حوزه های علمیه در مرزهای فکری و جغرافیایی محدود، در عصر فعلی اساسا ممکن نیست.
رئیس دستگاه دیپلماسی فرهنگی کشور اضافه کرد: بعد از سالیان پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، شاهد تربیت هزاران طلبه از کشورهای مختلف در داخل و خارج از کشور بوده ایم. این طلاب، هر یک به مثابه ظرفیتهای عظیمی هستند که پیام پویایی حوزه های علمیه و نگاه امت ساز آنرا می توانند بجای جای دنیا منتقل سازند.
میوه شیرین وحدت اسلامی
ایمانی پور درباره ی نحوه تجلی پیداکردن امت سازی در عرصه علمیه اظهار داشت: امت واحده برگرفته از وحدت عملی جامعه اسلامی است. ما در تعالیم و آموزه های دینی خود که دارای اطلاق است، بارها با کلمه وحدت مواجه می شویم. قرآن و سنت هر دو بارها بر این مقوله تأکید کرده اند. اجماع علمای مسلمان نیز به تقریب و هم افزایی مذاهب تأکید دارد. عقل نیز وحدت را نه فقط تکریم، بلکه آنرا به مثابه شرط لازم جهت بقای یک جامعه یا منظومه انسانی و دینی درنظر می گیرد.
وی اضافه کرد: تقریب اسلامی، خمیرمایه ایجاد امت واحده اسلامی است. امت واحده اسلامی، خروجی وحدت نظری و عملی مسلمانان در برخورد با دشمنان مشترک از یک سو و منافع مشترک از طرف دیگر است. واژه امت در قرآن به مفهوم همسانی در دین، آیین، رفتار و زمان و مکان به کار رفته است. این واژه در قرآن کریم ۶۵ بار ذکر شده است که ۵۲ بار بصورت مفرد و ۱۳ بار بصورت جمع آمده است.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اضافه کرد: این ایجاد امت واحده، یک هدف است نه مطلوبیت! به عبارت بهتر، اگر وحدت اسلامی منجر به ایجاد امت واحده اسلامی نشود، کارویژه خودرا از دست داده است. وحدت اسلامی، مقوله ای گریزناپذیر و امت واحده اسلامی میوه شیرین آنست. نباید تصور کرد وحدت اسلامی به خودی خود منتج به ایجاد امت واحده اسلامی می شود.
وی اشاره کرد: امت سازی، مبتنی بر خاصیت ها و اصول خاصی است که اگر مسلمانان به آنها پایبند باشند به امت واحده دست می یابند. نخستین خاصیت امت قرآنی اعتقاد به خداوند متعال است و این اصل مهم باید در همه زمینه های اجتماعی مورد توجه قرار گیرد.
این پژوهشگر مذهبی اضافه کرد: پیروی واقعی و جمعی از تعالیم پیامبر اعظم (ص) خاصیت دوم است. امت واحده همیشه از پیامبر اکرم و سیره ایشان پیروی می کنند. سیره نبوی، هم حکم مبنا و هم حکم تضمین کننده حیات امت واحده اسلامی را دارد. سومین خاصیت نیز، محوریت قرار دادن قرآن کریم است. قرآن باید در تمام ابعاد زندگی مسلمانان پیاده سازی شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی فرهنگی کشور اضافه کرد: در این بین، عامل مهم دیگری تحت عنوان اخوت دینی نیز موضوعیت دارد. امت واحده در ابعاد زیربنایی چه تئوریک (نظری) و چه بنیادین برمبنای یکتاپرستی، پیروی از سیره نبوی و قرآن محوری شکل می گیرد اما آن چه در نهایت آنرا عینیت تام می بخشد، تبلور روح برادری در ابعاد فردی و اجتماعی حیات مسلمانان است.
نقش کلیدی جهاد تبیین در گفتمان سازی امت واحده اسلامی
ایمانی پور اظهار داشت: این چهار عامل و خاصیت باید در کنار یکدیگر قرار گیرند تا ما از وحدت اسلامی به امت واحده اسلامی برسیم اما در اینجا نکته مهم دیگری مطرح است و آن اینکه راهکارهای چینش این چهار خاصیت و مولفه و اتصال آنها به یکدیگر در راه ایجاد منظومه امت واحده اسلامی کدامند که اولین راه حل را در این خصوص جهاد تبیین می دانیم.
وی اضافه کرد: جهاد تبیین نقش کلیدی در گفتمان سازی در امت واحده اسلامی دارد. این تبیین باید در دو سطح صورت گیرد؛ یکی در بین مخاطبان خاص و دیگری در قبال مخاطبان عام. مخاطبان خاص شامل دانشمندان و چهره های موثر و جریان ساز در جهان اسلام است که تعدادی از این چهره ها نسبت به وجود وحدت اسلامی و ارزش ذاتی آن آگاهند اما اهمیت تبدیل این وحدت اسلامی به امت واحده اسلامی را درک نکرده اند. وجوب ایجاد امت واحده اسلامی، باید برای این مخاطبان خاص و متعاقبا کلیه مسلمانان تبیین شود.
جایگاه دیپلماسی قرآنی در ایجاد امت واحد اسلامی
ایمانی پور اضافه کرد: تبیین یک مقوله نخبگانی است و دو خصلت دغدغه مندی و گفتمان سازی در آن مستتر است. در کنار اصل جهاد تبیین، ما باید بر روی مقوله دیگری تحت عنوان دیپلماسی قرآنی تکیه نماییم. قرآن محوری یکی از بایسته های ایجاد امت واحد اسلامی است. قرآن کریم، نقطه پیوند تعداد بی شمار مسلمانان در سرتاسر دنیاست.
وی با طرح این سوال که «آیا نمی توان از این ظرفیت الهی و بی همتا در راه ایجاد ساختاری مبنی بر نقش آفرینی قرآن در خلق فرصت های مشترک اسلامی و دفع تهدیدات مشترک مقابل جهان اسلام استفاده کرد؟» گفت: دیپلماسی مبنی بر سنجش فرصت ها، احصاء تهدیدات و نسبت سنجی میان این دو بنا نهاده می شود.
این استاد حوزه اضافه کرد: قرآن کریم در هر سه مقوله برای مسلمانان دارای سخن، راه حل و چشم انداز است. بتازگی پیشنهادی را درباب ایجاد مجلس قرآنی جهان اسلام ارائه کردیم که می تواند تسهیل کننده روابط و تجربیات برای همکاری میان مسلمان باشد. ایجاد شبکه ای برای تقویت دیپلماسی دینی مسلمانان در سطح موثر، همچون اهداف ایجاد چنین مجلسی است. پس ما در راه ایجاد امت واحده اسلامی، از یک سو باید وجوب آن و از طرف دیگر، مبانی و بایسته های ایجاد و در نهایت خاصیت های این امت واحده را مورد توجه قرار دهیم.
آخرین و کامل ترین هدف مسلمانان در عصر فعلی چیست؟
ایمانی پور با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت صد سالگی بازتاسیس حوزه علمیه قم و تأکید معظم له بر مقوله تمدن سازی نوین اسلامی اظهار داشت: در امتداد درک اهمیت اوامر رهبر معظم انقلاب، باید نسبت میان وحدت اسلامی، امت واحده اسلامی و تمدن نوین اسلامی با یکدیگر مشخص و تبیین شود. اگر بخواهم خلاصه بگویم، وحدت اسلامی خمیرمایه ایجاد امت واحده اسلامی و تحقق امت واحده اسلامی، پیش شرط ایجاد تمدن نوین اسلامی است.
وی اشاره کرد: تمدن نوین اسلامی آخرین و کامل ترین هدفی است که مسلمانان در عصرکنونی باید به آن دست یابند. هر اقدام، اندیشه، تفکر و روشی که دارای پیوستی تمدنی در جهان اسلام نباشد، در عمل ابتر است. باید برای ساخت تمدن نوین اسلامی به یک شبکه سازی از اندیشمندان جهان اسلام بپردازیم تا بتوانیم محتوای علوم انسانی اسلامی را تولید و به جهان عرضه نماییم. این شبکه سازی، فراتر از تجمیع ظرفیت تبیینی علما و اندیشمندان مسلمان در مرحله قبل یعنی تشکیل امت واحده اسلامی است.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اضافه کرد: ساخت تمدن نوین اسلامی، پیچیده و در عین حال مستلرم تمرکز بر یک رابطه علی معلولی میان سه مقوله ذکر شده یعنی وحدت اسلامی، امت واحده اسلامی و تمدن نوین اسلامی است. نهضت ترجمه با هدف تولید آثار اندیشمندان مسلمان در عصر فعلی در بطن همین تمدن نوین اسلامی قابلیت اجرائی شدن خواهد یافت. همین طور تدوین علوم انسانی اسلامی، در بطن همین نگاه تمدنی قابلیت اجرا دارد.
وی اضافه کرد: متاسفانه، خیلی از منابع علمی در این زمینه ها از غرب نشأت می گیرد. ما باید تلاش نماییم تا مبانی علوم انسانی را برمبنای اصول اسلامی بنا نماییم و از وابستگی به منابع غربی فاصله بگیریم. این مهم، فقط در صورت تبدیل شدن تمدن نوین اسلامی به یک چارچوب مشترک و فرامتن واحد در جهان اسلام صورت می گیرد. در اینجا باردیگر تأکید می نماییم که تبلور امت اسلامی شرط لازم ایجاد تمدن نوین اسلامی است.
خیزش جهانی در پشتیبانی از فلسطین نمادی برای گذار از نظم غربی
ایمانی پور درباره ی نقش تحولات سالیان اخیر جهان اسلام در روند ایجاد تمدن نوین اسلامی اظهار داشت: جهان اسلام به ویژه طی سالیان اخیر دوران تلخی را سپری کرده است. نسل کشی مستمر فلسطینیان توسط رژیم اشغالگر قدس و حامیان آمریکایی آن، جنایات تروریست های تکفیری با مدیریت دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی غرب و تل آویو و خلق بحران های مزمن امنیتی، هویتی و فرهنگی در محدوده جغرافیایی غرب و شرق آسیا و شمال آفریقا یعنی مناطق مسلمان نشین، از یک سو عداوت ذاتی دشمنان با دین مبین اسلام و پیروان آخرین و کامل ترین دین آسمانی را عیان ساخته است.
وی اضافه کرد: از طرف دیگر، تحولات سالیان اخیر، این فرصت را برای مسلمانان در جای جای دنیا ایجاد نمود که درباب چیستی، چرایی و چگونگی این روندها و رخدادها به تامل بپردازند. خیزش عمومی و جهانی شکل گرفته در پشتیبانی از ملت فلسطین نه فقط از زمان اشغال این سرزمین بی سابقه بوده، بلکه نمادی از عزم ملت های جهان، به ویژه ملت های مسلمان جهت گذار از نظم غربی است.
این کارشناس دینی اضافه کرد: این نظم ادعایی غرب، بعد از جنگ جهانی دوم و حول یک دال مرکزی تحت عنوان قدرت سلطه گری شکل گرفت اما حال این نظم ادعایی، فروپاشیده و منهدم شده است. در چنین بستری، مسلمانان نسبت به گذار از وضع موجود درک مشترکی دارند و تشنه گذار به وضعیت مطلوب هستند.
وی افزود: ما معتقدیم این وضعیت مطلوب زمانی شکل می گیرد که ما از ظرفیت وحدت اسلامی به ساختار امت واحده اسلامی و از ساختار امت واحده اسلامی به شبکه تمدن اسلامی نوین برسیم. ذهن مسلمانان نسبت به اهمیت این نگاه تمدن ساز هم اکنون آماده تر از قبل است.
حوزه های علمیه نقشه راه برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی
ایمانی پور درباره ی نقش حوزه های علمیه در ایجاد این روند اظهار داشت: دراین خصوص باید به جایابی نقش حوزه های علمیه در این روند اشاره نماییم. حوزه های علمیه بر خلاف القائات هدفمند دشمنان، تمدن گریز نیستند بلکه تمدن ساز هستند. قویا معتقدیم تدوین این منظومه تمدنی از طرف حوزه های علمیه ممکن خواهد بود. حوزه در این معادله، نه یک ناظر است و حتی نه یک عامل تسریع گر. حوزه علمیه در اینجا نقش تدوین گر و ترسیم کننده نقشه راه رسیدن به تمدن نوین اسلامی را بر عهده دارد.
وی اضافه کرد: این نقش آفرینی زیربنایی و مبنایی باید در هر دو مرحله گذار دیده شود؛ یکی در گذار از وحدت اسلامی به امت واحده و دیگری گذار به مرحله تکاملی یعنی تمدن نوین اسلامی. در اینجا متوجه اهمیت بیانیه رهبر معظم انقلاب اسلامی و نقش آن در باز تعریف عملکرد حوزه های علمیه مبنی بر گذار به تمدن نوین اسلامی خواهیم شد.
منبع: qawem.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب