از تخته سیاه تا آوار خونین جلسه ای که هیچ گاه به انتها نرسید
به گزارش قائم، دوم مهرماه 1359، تنها سه روز بعد از آغاز تهاجم رژیم بعث به ایران، ساختمان اداره آموزش وپرورش آبادان هدف بمباران هوایی دشمن قرار گرفت و 25 معلم و کارمند فرهنگی به شهادت رسیدند.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - محراب علوی: نشانه های بروز جنگ تحمیلی عراق ضد ایران از تابستان ۵۹ در مرزهای غربی و جنوبی کشور آشکار شده بود؛ تحرکات مرزی، تهدیدهای علنی و هشدارهای امنیتی اما آن چه خیلی از مردم هنوز باور نداشتند، تحقق یک تجاوز همه‌جانبه بود. سر انجام در ۳۱ شهریورماه، رژیم بعث عراق با پشتیبانی قدرت های جهانی، جنگی نابرابر را ضد ایران شروع کرد. سه روز بعد، آبادان شاهد یکی از نخستین کشتارهای جمعی غیرنظامیان در تاریخ هشت سال دفاع مقدس شد.
دوم مهرماه ۱۳۵۹، اداره آموزش وپرورش آبادان میزبان جلسه ای فوق العاده با حضور ۲۵ نفر از مسؤلان و کارکنان بود. دستور جلسه روشن بود: آیا در شرایط جنگی امکان بازگشایی مدارس وجود دارد یا باید سال تحصیلی را به تعویق انداخت؟ ریاست جلسه بر عهده شهید صمد صالحی، رئیس وقت اداره بود اما دقایقی از شروع نشست نگذشته بود که صدای غرش جنگنده های عراقی آسمان آبادان را شکافت. بمب ها بر ساختمان اداره و محله اطراف فرود آمد و لحظاتی بعد، اداره ای که قرار بود برای آینده دانش آموزان تصمیم بگیرد به تلی از خاک و آهن بدل شد.
«تنها صدای الله اکبر مردم به گوش می رسید و برگه های پرنده شده پرونده ها که در هوا می چرخیدند. هیچ کس تصور نمی کرد جلسه فرهنگیان به صحنه شهادت جمعی تبدیل گردد.» این روایت یکی از شاهدان عینی آن روز است.
نخستین شهدای فرهنگی
بمباران ساعت ۱۱ و ۳۴ دقیقه رخ داد. دود و بوی باروت تمام فضای شهر را پر کرد. مردم هراسان خودرا به محل رساندند؛ برخی با دست خالی، برخی با سطل آب یا پتویی برای نجات زخمی ها. اما چیزی جز اجساد تکه تکه و آوار فرو ریخته پیش رویشان نبود.
مکی یازع از رزمندگان دفاع مقدس که جزو نخستین نیروهای مردمی حاضر در صحنه بود، در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: وقتی رسیدیم، تنها تیرآهن های بیرون زده و خاک بود. شهدا قابل شناسایی نبودند. فقط ۱۵ نفر از پیکرها امکان شناسایی داشتند و باقی در اثر شدت انفجار متلاشی شده بودند. ما سعی کردیم حتی تکه های جداشده را جمع آوری نماییم تا حرمت شهدا حفظ شود.
به گفته وی، پیکر شهدا با همکاری نیروهای امدادی و مردم از زیر آوار بیرون کشیده شد و با آمبولانس ها و حتی وانت ها به بیمارستان های شهید بهشتی و طالقانی منتقل شدند.
نتیجه جلسه ای که برای آینده دانش آموزان تشکیل شده بود، شهادت تمامی ۲۵ نفر حاضر بود. از جمله: صمد صالحی (رئیس اداره آموزش وپرورش آبادان)، صدیقه کاظمی اسفه، نصرالله ذبیحی سامانی، عبدالجلیل هرمزی نژاد، محمد خواستگار، غلامعلی باقرزاده، علی کرم صداقت، عبدالرسول سعیدی، علی صیادی، محمدحسن برمایون و جمعی دیگر از معلمان و کارمندان که چراغ راه فرهنگیان ایران شدند.
چرا در تقویم جایی ندارند؟
با وجود اهمیت این رویداد، دوم مهر هنوز در تقویم ملی کشور به نام شهدای آموزش وپرورش آبادان ثبت نشده است. این مساله بگفته خانواده شهدا و فعالان فرهنگی، نوعی کم توجهی به جایگاه فرهنگیان شهید شمرده می شود.
اعظم قاسمی زاده، رئیس سابق اداره آموزش وپرورش آبادان در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح می کند: سال هاست برای نامگذاری دوم مهر به نام شهدای فرهنگی آبادان سعی شده است. حتی وزیر وقت آموزش وپرورش با این طرح موافقت نمود و به شورایعالی انقلاب فرهنگی ارجاع دادیم اما تا حالا پاسخی نگرفته ایم. چرا باید چنین مطالبه حقیقی بی پاسخ بماند؟
وی با اشاره به شهادت بعضی از والدین و دانش آموزان حاضر در اداره آن روز اضافه می کند: این بمباران فقط جان معلمان را نگرفت، بلکه دانش آموزان و والدینی هم که برای امور آموزشی مراجعه نموده بودند شهید شدند. برخی هم گمنام دفن شدند.
در شش سال متوالی یادواره هایی در آبادان برای بزرگداشت این شهدا برگزار شده است. رونمایی از کتیبه کاشی کاری شده با تصویر شهید صمد صالحی در مرکز و ۲۴ شهید دیگر در اطراف، چاپ تمبر یادبود و برگزاری برنامه های فرهنگی قسمتی از این تلاش هاست. در عین حال، فعالان فرهنگی اعتقاد دارند که این اقدامات محلی نمی تواند جای ثبت ملی این واقعه را بگیرد.
ایرج جلیلیان، یکی از بازماندگان حادثه در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد این فاجعه روایت می کند که هواپیماهای عراقی بعد از بمباران اولیه، حتی برگشتند و مردمی را که برای کمک آمده بودند به رگبار بستند. این جنایت باید در تاریخ رسمی کشور ماندگار شود. ما از مسؤلان می خواهیم یادمانی در گلزار شهدای آبادان برای این فرهنگیان بسازند تا آیندگان بدانند آموزش وپرورش آبادان چطور به خون کشیده شد.
صدای فرزندان شهدا
فرزند شهید غلامعلی باقرزاده هم در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می کند: پدرم و دو نفر دیگر از شهدای دوم مهر در بهشت شهدای اهواز دفن شدند. این شهدا اولین غیرنظامیانی بودند که به دست رژیم بعث شهید شدند. انتظار ما این است که دوم مهر در تقویم رسمی کشور به عنوان روز شهدای فرهنگی ثبت گردد. معلمان ما برای آموزش و فرهنگ شهید شدند، نه در میدان جنگ. آیا این کم ارزشی است که در تقویم یادی از آنان نشود؟
وی تاکید می کند: نام این شهدا تنها در آبادان زنده است اما کشور باید بداند اولین فرهنگیان شهید در کدام روز و چطور به شهادت رسیدند.
فرهنگیان آبادان تنها در سال ۵۹ شهید نشدند؛ خیلی از دانش آموزان آن دوران هم قلم ها را زمین گذاشتند و راهی جبهه شدند. بنا بر آمار، ۳۳ هزار دانش آموز شهید در طول دفاع مقدس جان خودرا برای دفاع از میهن تقدیم کردند.
قاسمی زاده با اشاره به این مساله می گوید: امروز در جنگ نرم قرار داریم. قلم های فرهنگیان همان نقشی را دارند که سلاح ها در جبهه داشتند. اگر نام شهدای فرهنگی در تقویم ملی ثبت گردد، به نسل جدید یادآوری می شود که آموزش وپرورش از آغاز جنگ تا امروز در خط مقدم ایستاده است.
خواسته ای شدنی
اکنون دبیرستان شاهد خدیجه کبری (س) روی ویرانه های همان اداره بمباران شده تولید شده و دانش آموزان روزانه از کنار یادمان های محلی عبور می کنند. فرهنگیان و خانواده شهدا می گویند ثبت دوم مهر به نام «شهدای فرهنگی آبادان» نه تنها ادای دین به گذشته است، بلکه گامی برای تقویت هویت ملی و فرهنگی کشور خواهد بود.
«فراموشی، بدترین نوع شهادت است.» این جمله ای است که در انتها گفتگوها بارها تکرار می شود. خانواده شهدا و فرهنگیان آبادان چشم انتظار همت شورایعالی انقلاب فرهنگی هستند تا روزی که قلم ها در آتش خاموش شد، در تقویم ملی ایران جاودانه شود.
خلاصه اینکه بمباران ساعت ۱۱ و ۳۴ دقیقه رخ داد. اما چیزی جز اجساد تکه تکه و آوار فرو ریخته پیش رویشان نبود. این جمله ای است که در آخر گفتگوها بارها تکرار می شود.
منبع: qawem.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان قائم در مورد این مطلب