مسیر رسیدن به مولانا را با خیالی آسوده طی کنید
به گزارش قائم، برای شناخت مولوی _یکی از پیچیده ترین شخصیت های ادبی ما_ خواندن کتاب هایی ضروریست که هر کدام جنبه ای از زندگی، اندیشه و آثار این شاعر و عارف بزرگ را به خوبی معرفی می کنند.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب، طاهره طهرانی:
مولوی یکی از پیچیده ترین شخصیت های ادبی است که زندگیش غالباً برای افراد در هاله ابهام _و از آن سخت تر در مهی از داستانها و کرامت های درست و نادرست_ پیچیده شده است. دوران زندگی او، سفرش در کودکی از بلخ به قونیه و سکونت دائم در آن دیار، داستان اسرارآمیز دیدارش با شمس با همه فرازوفرودها، تصاویر پرزرق وبرق و تبلیغاتی سماع گران سفیدپوشِ پریشان موی و کلاه ها و دستارهای اهل تصوف و صنایع دستی اهالی قونیه، فضای عرفان در شامات آن روزگار و آسیای صغیر و… همه و همه سبب می شود شناختن این مرد به خودی خود دشوار باشد.
نگاهی به سیل کتاب های عامه پسند و تخیلی که در رابطه با مولوی که در بازار است _از «کیمیا خاتون» گرفته تا «ملت عشق»_ و نویسندگانی که برای جذاب شدن و فروش بیشتر دوغ و دوشاب را به هم می آمیزند، هرچند ممکنست این تصور را به وجود بیاورد که اقبال به شناخت مشاهیر و بزرگان ادب و عرفان نزد عموم مردم زیاد شده اما دشواری شناخت این مرد را بیشتر می کنند و مع الاسف برای خوانندگان توهمی از دانایی و شناخت پدید می آورند.
واقعیت اینست که برای شناخت مولوی، کتاب های گوناگونی وجود دارد که هر کدام جنبه ای از زندگی، اندیشه و آثار این شاعر و عارف بزرگ را به خوبی معرفی می کنند؛ رجوع به این کتاب ها به مثابه بهره مندی از سرچشمه ای در بالادست کوهستان است که آب زلالی دارد، قبل از آن که در راه رسیدن به پایین دست و دامنه کوه با خاک و آلودگی های خیال و تصور و داستان های دیگر آمیخته شود. بعضی از بهترین و شناخته شده ترین کتاب ها عبارتند از:
«زندگی مولانا»
این کتاب نوشته بدیع الزمان فروزانفر است و یکی از معتبرترین و جامع ترین آثار در رابطه با شرح احوال و زندگی مولانا جلال الدین محمد بلخی. این کتاب که نگارشش در سال ۱۳۱۴ به پایان رسید، با استناد به منابع تاریخی و متون معتبر مانند مثنوی، دیوان شمس، و تذکره های تاریخی، زندگی مولانا و اطرافیانش را به دقت بررسی می کند.
کتاب در ده فصل تنظیم شده که شامل آغاز عمر، ایام تحصیل، دوره انقلاب و آشفتگی، روزگار تربیت و ارشاد، پایان زندگانی، معاصرین مولانا، شهریاران و امرای معاصر، صورت و سیرت مولانا، آثار مولانا و خاندان او است. فروزانفر در مقدمه کتاب توضیح می دهد که هدفش روشن سازی تاریخ و زندگانی مولانا، فراتر از روایات پراکنده و گاهی متناقض بوده است.
این اثر منبع اصلی و مرجعی مهم برای خیلی از محققان و علاقمندان به مولانا به حساب می آید و اغلب روایتهای امروز در رابطه با مولانا از این کتاب اقتباس شده اند. فروزانفر خود یکی از برجسته ترین مولوی پژوهان ایران بوده و این کتاب را با دانش وسیع و پژوهش عمیق نوشته است تا شناخت دقیق تر و علمی تری از این عارف بزرگ عرضه نماید.
«پله پله تا ملاقات خدا»
این کتاب به قلم عبدالحسین زرین کوب، زندگی، اندیشه و سلوک عرفانی مولانا جلال الدین محمد بلخی را به زبان ساده و روان روایت می کند، و بر خلاف سایر آثار زرین کوب بدون ذکر مراجع مختلف نوشته شده تا برای عموم قابل فهم باشد. عنوان کتاب گرفته شده از مثنوی معنوی مولوی است و مسیر زندگی مولانا را به شکل مرحله به مرحله از کودکی تا بلوغ فکری و عرفانی او شرح می دهد.
در این اثر، زرین کوب به بررسی هیجانات روحی و سیر معنوی مولانا، نقش شمس تبریزی، و تأثیرات این رابطه بر ایجاد آثار مهمی چون مثنوی معنوی و دیوان شمس می پردازد. کتاب به شکل داستانی مستند نوشته شده و مراحل سلوک مولانا را از وابستگی به دنیا تا رسیدن به وحدت نهائی با خداوند بازتاب می دهد. این کتاب یکی از منابع جامع و محبوب در رابطه با زندگی و عرفان مولانا است که برای علاقمندان به زندگی و آثار او بشدت سفارش می شود.
«قصه قصه ها»
این کتاب نوشته محمدعلی موحد، قدیمی ترین روایت از ماجرای شمس و مولانا است و زندگی مولانا جلال الدین محمد بلخی را از زمان مرگ پدرش تا ملاقات و تأثیر شمس تبریزی بر او به تصویر می کشد. موحد این اثر را از زبان سلطان ولد، پسر مولانا، نوشته و در پیشگفتار مفصل آن به معرفی منابع مختلف و اهمیت آثار سلطان ولد پرداخته است. او اهتمام کرده تا پدر را در آیینه چشم پسر به مخاطبان بنمایاند. پیشگفتار موحد حدود صد صفحه از کتاب را شامل می شود به معرفی منابعی که کتاب از آن گرفته شده و توصیف ارزش کارهای سلطان ولد می پردازد. سلطان ولد در سه کتاب ابتدانامه، رباب نامه و انتهانامه از تعلیمات مولانا و دیگر مرشدان مولویه سخن گفته است.
کتاب به شرح زندگی مولانا و تحول معنوی وی در سایه تعالیم شمس، همینطور ارتباطش با دیگر شاگردان و مرشدان عرفانی می پردازد. «قصه قصه ها» عمیق ترین و کامل ترین روایت از زندگی و عرفان مولانا است و به جزئیات دقیق از منابع تاریخی و متون مولوی مانند فیه ما فیه، مثنوی و دیوان شمس استناد دارد. این کتاب توسط نشر کارنامه انتشار یافته و بعنوان منبعی پرارزش برای علاقمندان به شناخت دقیق مولانا و نقش شمس در زندگی و آثار او شناخته می شود.
«در سایه آفتاب»
این کتاب تالیف تقی پورنامداریان، کتابی است تحلیلی در رابطه با شعر فارسی و بخصوص ساخت شکنی در شعر مولوی. نویسنده در این اثر کوشیده منشأ عادت ستیزی ها و نوآوری های زبانی و بیانی مولوی را بررسی کند. بخشی از کتاب به بحث «عشق و غزل» اختصاص دارد که امکان مقایسه شعر مولوی با میراث شعری قبل از او را فراهم می آورد.
در ادامه، کتاب به بررسی تأثیر زبان قرآن بر ذهنیت مولوی می پردازد و شیوه بیانی خاص قرآن را که در شعر مولوی هم دیده می شود توضیح می دهد. همینطور تأثیر جهان بینی عرفانی و تجارب عرفانی مولوی بر ساختار زبان و تحول غزل های وی تحلیل می شود. بخش های دیگر کتاب به شیوه بدیع داستان پردازی مولوی در مثنوی و ساخت شکنی های منحصر به فرد در این اثر بزرگ اختصاص دارد.
این کتاب تألیفی تخصصی و پژوهشی است و برای علاقمندان به شناخت عمیق تر زبان و ساختار شعر مولوی و نوآوری های وی بسیار مفید می باشد. «در سایه آفتاب» توسط انتشارات سخن چاپ شده است.
«عارف جان سوخته»
این کتاب به زبان فرانسوی و به قلم نهال تجدد، داستانی شورانگیز و رمان گونه در رابطه با زندگی مولانا جلال الدین محمد بلخی است که بخصوص بر عشق افسانه ای او به شمس تبریزی تمرکز دارد، که با ترجمه مهستی بحرینی و چاپ انتشارات نیلوفر، زندگی مولانا را در سه فصل (شمس الدین، صلاح الدین و حسام الدین) بازگو می کند و علاوه بر حوادث اصلی زندگی مولانا، به اتفاقات تاریخی زمان او نیز اشاره دارد.
نویسنده کوشیده این اثر را به شکل داستان زندگی مولانا از زبان حسام الدین چلبی، یکی از مریدان مولوی، روایت کند و در آن نکات گوناگونی از اشعار مولانا را در مناسبت های مختلف گنجانده است. کتاب به شکل کلی تلفیقی از حقیقت های تاریخی و تخیل داستانی است و فضایی دلنشین برای خواننده به وجود می آورد با جنبه های مختلف زندگی و عرفان مولانا آشنا شود.
این کتاب برای علاقمندان به زندگی نامه و فلسفه زندگی مولانا و همینطور برای آنهایی که به دنبال یک روایت داستانی و روحانی از شخصیت مولوی هستند، بسیار مناسب می باشد. «عارف جان سوخته» همچون آثار معاصر در رابطه با زندگی مولانا شمرده می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان قائم در مورد این مطلب