مسجد، کانون تحول در محله
قائم: در روزگاری که تعریف مجدد نقش مسجد در منظومه زیست اجتماعی، فرهنگی و معنوی جامعه اسلامی به یک ضرورت تبدیل گشته، قرارگاه ملی مسجد با هدف ایجاد هم افزایی و ساماندهی ماموریت های متنوع نهادهای متولی امور مساجد پا به عرصه گذاشته است. این قرارگاه، به مثابه اتاق فرمانی برای هدایت و راهبری جریان های اثرگذار مسجدی، به دنبال آنست تا کارکردهای اصیل مسجد را احیا کرده و جایگاه راهبردی امام جماعت در زیست بوم محله را تثبیت کند.
حجت الاسلام محمد پشم فروش- امام جماعت مسجد و معاون ارتباطات بنیاد هدایت - در گفتگو با ایسنا، در مورد آشنایی با مأموریت های قرارگاه ملی مسجد و این که مسجد می تواند محور تحول در محله باشد در پاسخ به این سؤال که قرارگاه ملی مسجد دقیقاً چه وظیفه ای برعهده دارد و با چه هدفی تأسیس شده است؟ اظهار کرد: قرارگاه ملی مسجد در میان نهادهای اصلی که متولی سیاست ورزی، عرضه خدمات، بحث نظارت و ارزشیابی و رصد و پایش و همین طور راهبری امام جماعت های مسجد هستند، تشکیل شد. نهادهایی مثل شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف، بسیج و حوزه علمیه، با نظارت دفتر مقام معظم رهبری، کنار هم آمدند تا بتوانند تقسیم مأموریت هایی انجام بدهند و به لطف خدا این کار انجام شد.
تشکیل "قرارگاه ملی مسجد" برای ساماندهی و هم افزایی نهادهای متولی مساجد
وی اضافه کرد: اعضای این نهادها، دور هم نشستند و تقسیم مأموریت کردند؛ به عنوان مثال، بحث راهبری ائمه جماعت، انتصابات و جانمایی آنها با شورای سیاستگذاری باشد، ریاست و دبیری این کار با ائمه جمعه باشد که شئون ولی فقیه است؛ پرورش امامان جماعت با حوزه علمیه باشد، توانمندسازی با سازمان تبلیغات باشد و بُعدهای نرم افزاری هم به همین صورت تقسیم شد. البته همه کنار هم هستند و بناست با هم افزایی، در این کمیته هایی که نام بردم، سایر نهادها هم عضو باشند تا بتوانند کار مساجد، حلقه های میانی که در مسجد هستند، جانمایی امام ها، کمک به امام ها و احیای کارکردهای مسجد را پی بگیرند.
وی اضافه کرد: از دیگر اهداف این قرارگاه آنست که مساجد خالی، به قول خودمان امام جماعت دار بشوند و گفتمان امام محله و فعالیتهای نرمی که یک مسجد در محله خودش می تواند داشته باشد، جلو برود. ما در بسیاری از نقاط شهری، واقعا با کمبود مسجد مواجه ایم. در حوزه قوانین و ماده های قانونی هم گرفتار مشکل هستیم. مثلا مجتمع های بزرگ یا شهرک هایی ایجاد می شود ولی برای مسجد جانمایی کافی دیده نمی شود و موارد مشابه دیگر. بنابراین اصل قرارگاه ملی مسجد، پیشبرد نظام مسایل مسجد است که میان این نهادهایی که اسم بردم، صورت می گیرد. البته غیر از این نهادها، نهادهایی مثل وزارت ارشاد، کانون های فرهنگی هنری، شهرداری و نهادهای دیگری که می توانند در این عرصه کمک کنند هم کم کم اضافه می شوند و حضور دارند، اما فعلا این پنج شش نهاد اعضای اصلی هستند.
پشم فروش در پاسخ به این سؤال که یکی از دغدغه های مهم امروز، کاهش نقش اجتماعی مسجد در محله هاست؛ قرارگاه ملی مسجد برای احیای این نقش چه برنامه هایی دارد؟ خاطرنشان کرد: این مسئله، همچون مسایل اصلی ما در قرارگاه ملی مسجد است. هم اکنون، در حدود ۱۲۰ شهرستان، نهادهایی که در ذیل قرارگاه حضور دارند، ساختار قرارگاه مسجد را در سطح شهرستان شکل داده اند. این قرارگاه ها مهم ترین مأموریت شان توانمندسازی ائمه جماعت است؛ به این معنا که امام جماعت، مسجد را به عنوان پایگاه و مرکز محله بشناسد و بتواند این نقش را ایفا کند.
وی با تکیه بر این مطلب که این توانمندسازی در قالب، عرضه تجربه های موفق، و طرح راهکارهایی است به جهت اینکه مسجد بتواند نقش فرهنگی، اجتماعی، تربیتی و کارخانه انسان سازی را در محله ایفا کند اشاره کرد: مسجد باید نظام مسایل محلی خودرا شناسایی کند و با استفاده از ظرفیت حلقه های میانی و افراد مؤثر اطراف خود، در حل این مسایل نقش آفرین باشد.
این امام جماعت اضافه کرد: الگوهایی برای این حرکت پیش بینی شده است. مساجد برتر، شاخص و الگویی را شناسایی کرده ایم که می توانند به عنوان تجربه های موفق در کنار این حرکت قرار بگیرند؛ به شکلی که مساجد بتوانند از تجربیات هم صنف های خود در سرتاسر کشور بهره مند شوند و مسیر را بهتر طی کنند. تشکیل قرارگاه ملی مسجد، اقدامی پرارزش و قابل توجه بود. ما توانستیم ارکان نهادهای مختلف را در سطح ملی کنار هم بنشانیم؛ نهادهایی مثل نمایندگان ولی فقیه در استانها، مدیران کل سازمان تبلیغات، مدیران اوقاف و مدیران حوزه علمیه. همین مدل در لایه های استانی هم پیاده شد و در خیلی از استانها، قرارگاه های استانی و شهرستانی شکل گرفت.
وی ضمن اشاره به روند این طرح در شهرستان ها تصریح کرد: در شهرستان هایی که ظرفیت مناسبی داشتند، اغلب قرارگاه ها راه اندازی شده اند. نشست های هم اندیشی، برنامه ریزی های محلی و حرکت به سوی عملیات، محور فعالیتهای این قرارگاه ها بوده است. هم اکنون، قرارگاه ملی مسجد در حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ شهرستان، ساختار قرارگاهی خودرا با حضور ارکان اصلی همچون امام جمعه، فرمانده سپاه، مدیر حوزه علمیه و رئیس سازمان تبلیغات اسلامی شهرستان شکل داده است. اخیراً نمایندگان این شهرستان ها در چارچوب یک نشست ملی در تهران گرد هم آمدند؛ نشستی که با هدف هم اندیشی، تبادل تجربه و برنامه ریزی برای ادامه مسیر اجرا شد. درنتیجه این جلسه، بعضی از قرارگاه ها وارد مرحله عملیاتی توانمندسازی شده اند. قرارگاه ملی مسجد، بصورت تدریجی و هدفمند، در سه سطح ملی، استانی و شهرستانی درحال پیشبرد مأموریت خود است تا به هدف گذاری اصلی خود یعنی پیشرفت جایگاه و نقش آفرینی مساجد در حل نظام مسایل محلی، برسد.
توانمندسازی امامان جماعت؛ محور مأموریت قرارگاه ملی مسجد
وی در پاسخ به این سؤال که مسئله امام جماعت و جایگاه امام محله در این قرارگاه چطور دیده شده است؟ یاد آور شد: بر مبنای بیانات دقیق و راهبردی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، امام جماعت به عنوان رهبر طبیعی مسجد و محله شناخته می شود. همین نگاه، نقطه گذاری و سیاست ورزی اصلی قرارگاه را شکل داده است؛ یعنی پیشرفت جایگاه و توانمندسازی امام جماعت. از آنجائیکه حضور یک امام موفق، منشأ تحول در حلقه های میانی، مسجد و فضای پیرامونی آن است، برای این مساله برنامه ریزی دقیقی صورت گرفته است؛ هم در حوزه تربیت امام، که مأموریت حوزه های علمیه است تا به مفهوم واقعی «امام پرور» باشند، و هم در حوزه توانمندسازی امامانی که حالا در میدان حضور دارند.
بازتعریف نقش مسجد در محله با راهبری "قرارگاه ملی مسجد"
وی با تکیه بر این مطلب که برنامه های توانمندسازی متنوع و جامع است اظهار داشت: بالاتر از ۷۰ قالب و ۲۵۱ سرفصل در این عرصه تدوین شده است. هر شهرستان متناسب با زیست بوم خاص خود، درحال طراحی نقشه توانمندسازی اختصاصی خود است با سودجستن از ظرفیتهای محلی، استانی یا حتی ملی، بتواند اثرگذار باشد و امام جماعت را از نقطه فعلی به سطحی بالاتر ارتقا دهد. همین طور سامانه اطلس مساجد توسط این بنیاد که وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی است طراحی شده و درحال اجراست. تا حالا بالاتر از نیمی از شهرستان ها بر طبق این سامانه، سطح بندی شده اند؛ مساجد در چارچوب های مختلفی چون شاخص، الگو، پویا، فعال، دایر یا تعطیل جانمایی می شوند تا بتوان نقشه دقیق و هدفمندی برای راهبری و پیشرفت آنها طراحی و اجرا کرد.
پشم فروش ضمن اشاره به این که تمرکز قرارگاه ملی مسجد، بصورت خاص بر دو لایه اصلی است اضافه کرد: یکی امام جماعت و دیگری حلقه های میانی. حلقه های میانی همان کنشگران مسجدی هستند؛ افرادی که در حوزه های مختلفی مانند فعالیتهای اجتماعی، تربیتی، جوانان، خدمت رسانی، جهادی، قرآنی و حتی هیأت امنا و خادمین مسجد نقش آفرین اند. قرارگاه ملی مسجد برای توانمندسازی این گروه ها برنامه ریزی کرده و درحال پیگیری اجرای آنست تا حرکت تحولی مساجد از دل همین حلقه های موثر شکل بگیرد. افق پیش رو و اهداف میان مدت و بلندمدتی که برای قرارگاه ملی مسجد ترسیم شده، دقیقاً در همین مسیر است؛ یعنی تثبیت قرارگاه های شهرستانی و استانی و رسیدن به یک «نظام مساله محور» در حوزه مسجد.
وی اظهار داشت: مقرر است این نظام در بخش های گوناگونی شکل بگیرد؛ از توانمندسازی امامان و حلقه های میانی گرفته تا دایر کردن تدریجی مساجد، تربیت امام در حوزه های علمیه، پیشرفت سطح کنشگری کنشگران مسجد و حتی در زمینه عمران و ساخت وساز مساجد، می خواهیم مساله محوری حضوری پررنگ داشته باشد. به لطف خدا، نگاه امیدوارانه ای وجود دارد. هم در سطح سران نهادها، هم در لایه های میانی و هم در میدان، دغدغه مسجد بصورت جدی دیده می شود. نگاهی که مسجد را یک پایگاه محوری برای نقش آفرینی در زمینه دینی، فرهنگی و رشد محله می داند. این نگاه بسیار پرارزش است و امید داریم با تدبیر و همراهی همه نهادهای حاضر در این طرح، این حرکت به سر انجام مطلوب خواهد رسید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان قائم در مورد این مطلب