حافظ كیست و این حافظ جعلی برای سرگرمی را چه كسانی ساخته اند؟
قائم: این حافظ كیست و ما چگونه او را می شناسیم و او مهمترین سخنش با ما چیست؟
« حافظ شیراز»؛ به قول دكتر رضا داوری اردكانی، این حافظ كه خود، خلوت نشین است و غفلت زدا، برای ما شده است غفلت افزا و ابزاری برای تفریح و بازی روزگارمان. یكی به نام ادب و دیگری به نام موسیقی و دیگری به نام وعظ و اخلاق و آن دیگری به نام روشنفكری و هنر؛ هر كدام حافظ را و روز حافظ را بهانه كرده اند برای سرگرمی های عامیانه.
اینجاست كه فیلسوفی مانند دكتر رضا داوری از راه می رسد و تلنگر می زند به عادات ذهن و زمانه ما؛ و به نقد می كشد و پرسش گری می كند از ادیبان و روشنفكران و هنرمندان كه هر كدام در سرگرم سازی زمانه سهمی به سزا دارند.
بیستم مهرماه روز بزرگداشت حافظ است و ما این پرسش را در گروه نخبگان خبرآنلاین از دو فیلسوف و یك استاد فلسفه هنر پرسیده ایم كه: حافظ كیست و چه می گوید و مهمترین تعریفش از خودش چیست؟ خود و پیرامونش را چگونه تعریف می كند؟
دكتر غلامحسین دینانیِ فیلسوف، پاسخ داده است كه: حافظ نیاز و لزوم همواره زمانه ماست اما نه فقط با كتاب شعرش! آیا فقط این دیوان حافظ در خانه ها كار فهم و اخلاق ما را به سرانجامی می رساند؟
دینانیِ فیلسوف البته معتقد است: « حافظ سرتاپا «خیر» است و «خیر» نیاز همیشه جامعه ماست. آنچه مردم از حافظ می شناسند، یك كتاب شعر است و حتی زندگانی او چندان روشن نیست اما كتابش همه جا هست و عارف و عامی آنرا دارند.»
متن كامل یادداشت دكتر غلامحسین دینانیِ فیلسوف با عنوان: «حافظ» و نیاز جامعه ما به «خیر»
دكتر حسن بلخاریِ استاد فلسفه هنر و حافظ پژوه، البته بیشتر به این پاسخ داده است كه مهمترین سخن حافظ چیست؟ او می گوید مهمترین سخن حافظ برای خودش و پیرامونش، پرهیز از ریا و تزویرگری و سالوسی ست. یعنی همانكه همه جامعه امروز ما را فرا گرفته است.
این استاد فلسفه هنر نوشته است: « ریا و نفاق و دورویی در بیان و زبان حافظ از مذموم ترین مفاهیم است. آنچناكه امروز در جهان امروز پیرامون ما نیز این مذموم، بس ضررها به عالم حق و حقیقت زده است.» بلخاری از طعن شدید حافظ به واعظان می گوید و اینكه عارف شوریده ی شیرازی كدام واعظان را طعنه می زند؟ كه: « ای آنانی كه ایمان آوردید چرا چیزهای میگویید كه به ان عمل نمی كنید. در فرهنگ و جهان بینی حافظ واعظان چنین صفتی دارند. همچون مخاطبان این آیه شریفه هستند...»
متن كامل یادداشت دكتر حسن بلخاریِ استاد فلسفه هنر با عنوان: ریا و نفاق در زبان حافظ
دكتر رضا داوری اردكانیِ فیلسوف، در این میانه اما نگاهش، بسیار تامل برانگیز است. او از ما می پرسد كه حافظ در ذهن ما كیست؟ و فیلسوفانه ذهن ما و جامعه را می كاود.
او سخن های راویان از حافظ جعلی و وهمی را به پرسش و نقد می كشد و می نویسد: « طرح این پرسش چنان است كه گویی باید در پاسخ آن شرحی از زندگی حافظ و اشتغالات روزمره اش بیت شود، اما من كه سر این كار ندارم؛ فقط می گویم كه این حافظی كه اوهام بافان متجدد ساخته اند، حافظ لسان الغیب نیست و با تبدیل كردن شعر او به ادبیات، حافظ دیگری پیدا شده است و این حافظ را همگان كم و بیش خوب می شناسند و البته كه ادیبان بیشتر از دیگران، این علم و شناسایی رادارند؛ چه، اینان خود او را برمبنای آراء همگانی جعل كرده اند. اما شعر با آراء همگانی چه نسبت دارد؟»
نگاه این فیلسوفِ فرهنگ، سخت به ذهن آدمی تلنگر می زندو می جوشد و پرسش می كند و عادات ذهنی ما را نسبت به حافظ زیر سوال می برد.
متن كامل یادداشت دكتر رضا داوری اردكانیِ فیلسوف با عنوان: حافظی كه اوهام بافان مُتجدد ساخته اند
این بیان و این نقد البته هیچ گاه از منظر تعریض به ساحت ادب و هنر و روشنفكری اصیل بیان نشده است؛ بلكه این پرسش ها از ساخت نقد است و تاملات عمیق تری كه در روزگار جدید بیشتر به آنها محتاجیم تا شاید راهی نو بیابیم برای روزی نو و روزگاری نو.
/6262
منبع: قائم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب