دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی:
عدالت، بنیادی ترین امر در ساختار اندیشه الهی و اسلامی است
به گزارش قائم، دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی و دبیر علمی پنجمین کنگره جهانی امام رضا (ع) اظهار داشت: اگر به روح و عرصه اجتماعی دین دقت کنیم، عدالت بنیادی ترین امری است که در ساختار اندیشه الهی و اسلامی وجود دارد.
به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی شورایعالی انقلاب فرهنگی، سید سعیدرضا عاملی در اولین پیش نشست کنگره جهانی امام رضا (ع) اضافه کرد: اگر عدالت در گوشه ای از جهان استقرار و حتی در بخش کوچکی از جهان ظلم کاهش پیدا کند، کار اساسی انجام داده ایم. در فضایی که ظلم و بی عدالتی است، بیان حق سست و کلام حق نافرمانی می شود. حکومت اگر قدرت اجرای عدالت را از دست بدهد، عملا مردم و امت از یکپارچگی تبدیل به چندگانگی و پراکندگی می شوند، بر همین مبنا با الهام از تفکر تمدنی امام رضا (ع) به امر عدالت برای همه و ظلم به هیچ کس توجه شده است.
کنگره جهانی امام رضا (ع) قدمتی به اندازه پیروزی انقلاب اسلامی دارد. این کنگره همه ساله با حضور رهبر حکیم انقلاب شروع و مقالاتی که در این کنگره ها عرضه شده محصول حضور و ارائه نظر توانمندترین دانشمندان ایران و جهان است.
عدالت؛ بنیادی ترین امر در ساختار اندیشه الهی و اسلامی
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: کنگره پنجم جهانی امام رضا (ع) تحت عنوان اندیشه تمدنی امام رضا ضد السلام: عدالت برای همه، ظلم به هیچ کس انجام می شود. انتخاب مبحث عدالت برای همه و ظلم به هیچکس از یک سو، بازخوانی یک نیاز عمومی در جهان است. اگر به روح دین و به عرصه اجتماعی دین دقت کنیم، عدالت بنیادی ترین امری است که در ساختار اندیشه الهی و اسلامی وجود دارد.
وی با استناد به حدیثی از امیر مومنان عنوان کرد: به فرمایش امیر المومنین: «العدل حیات الاحکام» (غرر الحکم، ۳۸۶) عدل بنیان احکام الهی است، با عدل همه احکام احیا و بدون عدل همه احکام تعطیل می شود، ازاین رو با عنایت به روح دین عدالت در کانون بحث های ما قرار دارد.
با ظلم های ساختاری در جهان مواجه هستیم
استاد دانشگاه تهران افزود: اگر به وضعیت امروز جهان دقت کنیم، مبحث عدالت اهمیت بیشتری پیدا کرده، چونکه ظلم و تبعیض افزایش پیدا کرده است. با ظلم های ساختاری در جهان مواجه هستیم، ظلم هایی که استعمار تولید کرده؛ استعماری که نسل کشی ها کرده، نسل ها را به بردگی گرفته، کشتارهای جمعی را در جهان رقم زده است. بعضی ها تلاش می کنند کشتار جمعی را به هولوکاست خلاصه کنند، ولی کشتار جمعی ملت های بزرگی را در جهان درگیر کرده است.
در آفریقا نزدیک به ۱۰۰ میلیون نفر انسان و در فیلیپین ۸ میلیون انسان کشته شده اند. در یمن، عراق، فلسطین، اریتره، چاد، افغانستان، کشورهای آمریکای لاتین، در بین بومیان آمریکا که نسلی از بومیان آمریکا باقی نمانده کشتارهای بزرگ رخ داده است. بعضی از قربانیان تفکر ظالمانه غرب هم بوده اند؛ در جنگ جهانی اول و دوم ۱۰۰ میلیون انسان کشته شدند.
وی در توضیح مصادیق ظلم فراگیر، بیان نمود: امروز با آوارگان زیادی در جهان مواجه هستیم؛ بر مبنای آمار سال ۲۰۲۱ آژانس پناهندگان سازمان ملل نزدیک ۸۹ میلیون آواره الزامی در جهان داریم، آوارگانی که ۴۰ درصد آنها را کودکان آواره و بی خانمان می سازند. بیشترین آوارگان در سوریه بوده اند؛ ۶ میلیون و۸۴۴ هزار نفر، همینطور در ونزوئلا نزدیک به ۴ میلیون و ۶۰۵ هزار نفر آواره شدند. در افغانستان دو میلیون و ۷۱۲ هزار نفر و در جنوب سودان ۲ میلیون و۳۶۲ هزار نفر آواره شده اند. آوارگی جزو ذات زندگی ظالمانه ای شده است که امروز در جهان شاهد می باشیم.
دبیر علمی پنجمین کنگره جهانی امام رضا(ع) عنوان کرد: امروز بر مبنای آمارهای سازمان ملل متحد کسانی که درآمد روزانه یک دلار و ۹۰سنت دارند، جمعیتی بزرگ در دنیا را می سازند و این وضعیت هرچه به کشورهای محروم تر می رسد، درصد ها بالاتر می رود. کسانی که در فقر و فلاکت زندگی می کنند و غذای روزانه را ندارند، کودکانی که در اثر نرسیدن غذا و فرتوت شدن بدن گرفتار بیماری های مزمن می شوند و به کشته شدن آنها منتهی می شود.
وی تصریح کرد: وقتی به نتیجه ۲۰ سال به اصطلاح جنگ ضد ترور پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ نگاه می نماییم، ۵۳۰ هزار انسان با خیال واهی جنگ ضد ترور کشته شده اند. فرض بر این که بن لادن عامل اصلی۱۱ سپتامبر باشد، یک فرد یا یک جریان است، چرا به مردم کشورها حمله می کنند؟ قانون توقف و جستجو کردن در انگلیس گذاشتند که به استناد آن قانون می توانستند فرد را بگیرند و ۶ ماه بدون هیچ دلیل زندان کنند و هر بلایی سرش آورند. بدترین رفتارهای اجتماعی نسبت مسلمان ها در اروپا و آمریکا و سایر نقاط جهان اعمال کردند، ۳۰۷ هزار نفر کشته شدگان نظامی بوده اند، ۸ هزار میلیارد دلار صرف جنگ ضد ترور شده است و این مسیر ادامه دارد. آمریکا در همین دو دهه اخیر در ۱۶ جنگ دنیا مشارکت داشته است.
بعضی شاخصهای در رابطه با امور زندگی سال ۲۰۲۰ تبعیض اجتماعی در دنیا بیداد می کند
عاملی اظهار داشت: تبعیض اجتماعی در دنیا بیداد می کند، هنوز که هنوز است بین سفید پوست ها و رنگین پوست ها فاصله گذاشته اند و دوره هایی که شیر آب سفید پوست ها و رنگین پوست ها را جدا کردند، در خاطره ها هست. تفکر استثناگرایانه سفید پوستی آمریکایی که بروزش در دوران دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا بود، واقعیتی است که امروز در فضای اجتماعی آمریکا وجود دارد.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: امروز که به نابرابری نژادی در آمریکا نگاه می نماییم از هر هزار مرد یا پسر سیاهپوست یک نفر به دست پلیس کشته می شود، از هر ۲ بزرگسال سیاهپوست با مدرک دانشگاهی یا بیشتر یا از اعضای خانواده زندانی هستند؛ یعنی یکی از اعضا خانواده از ۲ بزرگسال به زندان رفته است. امنیت اقتصادی در دنیا حکایت از نابرابری بزرگ می کند، در حوزه سلامت و بهداشت نابرابری بسیار بزرگی را در فضای جهانی می بینیم.
فرهنگ رضوی باید در عرصه زندگی ما امتداد پیدا کند و اصلاح کننده وضعیت زندگی باشد. اگر معارف یاد بگیریم، قرآن را تلاوت نماییم و به زیارت مشرف شویم؛ ولی نتیجه عملی زندگی مان تن دادن به ظلم باشد و راه و چاره پیدا نکردن برای ظلم باشد، در واقع آن سیره امتداد پیدا نکرده است.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: متوسط درآمد مردم جهان نشان داده است از جمهوری آفریقای مرکزی که درآمد سرانه حدود ۶۶۱ دلار است تا کشورهایی که ۱۱۶ هزار دلار درآمد متوسط سرانه آنها است، درآمد مردم متفاوت می باشد. کشورهایی مانند بورکینافاسو متوسط تحصیلات آنها یک و نیم سال است؛ و در کشورهای اروپایی که متوسط تحصیلات ۱۴ سال است. امید به زندگی از ۵۲ سال آغاز می شود تا به ۸۴ سال در ژاپن می رسد. در مورد مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال از ۲۱ صدم درصد در ایسلند آغاز می شود تا به ۷/۱۲ درصد در سومالی به اوج می رسد.
وی خاطرنشان کرد: وقتی به فساد که باز مصداقی از بی عدالتی است نگاه می نماییم، فساد دنیا را فرا گرفته است. امروز در آمریکا ۲۵ درصد نسل جوان همجنس باز شده اند، رشد جمعیت منفی شده و انقراض نسلی در راه زندگی مردم قرار گرفته است. به جهت اینکه فرهنگ جدید مادر را بعنوان فردی که حمل کننده بار مسئولیت و تربیت است، تشویق نمی کند و بعنوان یک ارزش زندگی تلقی نمی گردد. مادر در فرهنگ جدید به یک فرد مصرف زده و استفاده موقت در راه زندگی تبدیل گشته است؛ بنابراین خانواده های تک سرپرست بالا رفته اند. ۹۵ درصد خانواده های تک سرپرست در دنیای غرب توسط مادر اداره می شود. ۳۵ درصد همزیستی بدون ازدواج در آمریکا وجود دارد و این مسیر همه عرصه های زندگی دنیا را فراگرفته است.
راهی برای کاهش ظلم در جهان بیابیم
عاملی اظهار داشت: ذیل مکتب رضوی و اندیشه تمدنی امام رضا (ع) این سوال اساسی را بپرسیم که چه راهی برای عدالت برای همه و ظلم برای هیچ کس میتوان پیدا کرد؟ عقل ها بارور شود تا راهی برای کاهش ظلم در جهان پیدا کند. اگر عدالت در گوشه ای از جهان استقرار و در گوشه ای از جهان ظلم کاهش پیدا کند، کار اساسی انجام داده ایم. این نگاه در واقع فلسفه وجودی انقلاب اسلامی و در بنیان نهضت حضرت سیداالشهدا و سیره نظری و عملی امام رضا (ع) است.
امام رضا (ع) فرمایشی دارند که یک اخطار به ما است، امام می فرمایند در جایی که فضای ظلم هست بیان حق کارساز نیست. در فضایی که فضای ظلم و بی عدالتی است، بیان حق سست می شود کلام حق نافرمانی می شود. راه دشمنان در محله هایی است که مورد تهمت است. دشمن در محله های خراب قدرت بیشتری دارد. در مجالس شراب خواری و میکده ها و مجالس لهو و لعب به حرام، اینجا هم دشمن در آن میدان دارد. دیوان هایی که در آن از روی عدالت حکم نمی گردد، جای جولانا دشمن است. محافلی که در آن امامان معصوم (ع) را طعن می زنند و از مؤمنین بدگویی می کنند و در واقع دین خدا را به سخره می گیرند، محل جولان دشمن است. مجالس اهل معصیت، ظلم و فسادکاری عرصه جولان دشمن است.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی افزود: امام رضا (ع) می فرمایند: هرگاه حکومت عدالت را اجرا نکند، از چشم مردم می افتد و از یکپارچگی توده ها و پشتیبانی آنها محروم می شود. حکومت اگر قدرت اجرای عدالت را از دست بدهد عملا مردم و امت از یکپارچگی به چندگانگی و پراکندگی تبدیل می شوند، بنابراین بنیان تفکر تمدنی امام رضا(ع) بر توجه به این امر کلیدی است. رهبر حکیم انقلاب در دیدار با اعضای مجمع خاندان نخستین نکته ای که تذکر دادند معرفت خاندان بود که معرفت خاندان ایمان به خاندان و ایمان به این راه را به دنبال می آورد.
استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: وقتی از تفکر تمدنی صحبت می نماییم برچند محور باید تاکید کرد، اولا وقتی از تعبیر تمدن استفاده می شود، تمدن را تمدن شناسان معمولاً به گذشته بر می گردانند. برخی از تمدن شناسان وقتی که به لحاظ تاریخی سوال می شود که تمدن ناظر بر چه دوره زمانی است؟ می گویند از ۱۰۰سال قبل. یعنی باید یافته های یک فرهنگ یک معماری یک معنویت یک عقلانیت یک حکمت در عمق عمل اجتماعی ریشه دار شود و عمق پیدا کند، در بین مردم نفوذ کند تا تبدیل به یک امر تمدنی شود.
تمدن یک امر فاخر است، امری که انسان ها کنار آن احساس تعلق و افتخار می کنند، احساس بودن دارند. بودن انسان ها در کنار میراث تمدنی معنا پیدا می کند، اما در فرمایش های خاندان (ع) این نگاه را می بینیم که امور فاخر را به عمل نسبت می دهند، به امروز نسبت می دهند. در دیدگاه رهبر حکیم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم این نگاه خیلی مشهود است. مقام معظم رهبری بیانه ای در ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۸ صادر کردند بعنوان چهل سالگی انقلاب اسلامی تحت عنوان گام دوم و فرمودند یک گام برداشته ایم که این چهل سال گذشت و الان می خواهیم یک گام دیگر برداریم که یک نگاه چهل ساله به آینده داشته باشیم، ببینیم در ۴۰ سال آینده باید چکار کنیم؟
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: در آنجا مقام معظم رهبری فرمودند هدف را تمدن نوین اسلامی می گذاریم و در واقع تمدن را به امری برای آینده و برای ساختن نسبت می دهند نه صرفاً نسبت به گذشته. تمدن ریشه در گذشته، در سنت و فرامین الهی دارد، ولی ما هم بعنوان نسلی که امروز زندگی و تلاش می نماییم، باید در تمدن سازی سهم داشته باشیم. تمدن در این نگاه در واقع مؤلفه های دوران ظهور است، مؤلفه های دوران ظهور تمدن نوین اسلامی را تفسیر و تعریف می کند. یکی از مشخصه های بارز این امر و نگاه تمدنی در واقع ارتباط عادلانه با اقشار اجتماعی است. یک موقع از عدالت یک نظام، بعنوان یک سیستم یا بعنوان یک ساختار صحبت می نماییم، یک زمان هم از عدالت فردی صحبت می نماییم. قاعدتاً حکومت ها مسئولیت استقرار نظام مند عدالت را دارند.
وی خاطرنشان کرد: بطور حتم فرد اهمیت دارد، اما عدالت فردی پوشش دهنده عدالت نظام مند نیست، عدالت نظام مند یک ساختار نهادینه برای عدالت فراهم می آورد و همه جامعه را شامل فرد و گروههای اجتماعی مجبور به انضباط عادلانه می کند. خصیصه های این نظام عدالتی یکی آن است که بین اقشار مختلف جامعه در دادن خدمات تفاوت نگذاریم، خدماتی که نیازهای اساسی زندگی است، مانند غذا، آب، تأمین سلامت، امنیت و آموزش. این پنج مرد نیاز اساسی زندگی است و در اینها بین هیچ قشری از اقشار اجتماعی نباید تفاوت گذاشت. دارا و ندار، طبقه پایین و بالا ندارد، تقسیم کردن اقشار اجتماعی به لحاظ قومی و نژادی ندارد.
امام رضا (ع) حتی اعتماد غیرمسلمانان را جلب کرده بود
عاملی اضافه کرد: رفتار و اخلاق و سلوک عادلانه یکی از آن ابعاد تمدنی است که اگر قدرت این را داشتیم که زندگی امام رضا (ع) را به روایت سینمایی یک روایت تصویری تبدیل می کردیم و آن اخلاق کریمانه را که همه در کنار امام احساس آسایش می کردند به تصویر می کشیدیم، اخلاق تمدنی برای ما کاملا ملموس می شد. زمانی که امام (ع) را مسموم کردند و امام در بستر بیماری افتادند، چون روششان این بود که غذا را با همه اهل خانواده و کسانی که در کنار امام بودند، میل می کردند، حضرت اعلام نمودند که خادمین و خدم و حشم همه سر یک سفره جمع شوند با هم غذا بخوریم، در برخی از روایات تاریخی است که آن غذا، غذای آخر عمر حضرت رضا (ع) بود، غذا را با خدم و حشم و نیروها و کارکنان و همه در سر یک سفره خوردند. امروز تا یک فردی مقام پیدا می کند نخستین اتفاقی که در زندگیش می افتد، جداسازی است. جداسازی بخشی از سیاست اجتماعی بود که در برخی از کشورهای اروپایی صورت گرفت.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: امام رضا (ع) حتی اعتماد غیر مسلمانان را به خود جلب کرده بود. توجه حضرت و اعتماد زرتشتیان دوران امام را به امام ببینید، که چقدر مورد اعتماد اقلیت دینی زمان خودشان بود و برخی از آنها وصیت می کردند که اموالشان در اختیار امام رضا قرار گیرد، برای پس از مرگشان یا احیانا اگر می خواستند خدمتی کنند.
وی اظهار داشت: آخرین نکته ای که راجع به رویکرد تمدنی حضرت رضا(ع) عرض می کنم اینست که امام رویکردشان، به حساب آوردن اعضای جامعه بود. به حساب آوردن، رکن شهروندی است. رکن پایه اول شهروندی اینست که آدم ها را آدم حساب نماییم، زمانی که در کنار ما هستند دارای حقوق فردی و اجتماعی باشند، در سنت رضوی مستندات زیادی است که حکایت از این امر می کند.
دبیر علمی پنجمین کنگره جهانی امام رضا (ع) افزود: این کنفرانس و کنگره را با هدف امتداد نگاه عدالت گرایانه امام رضا (ع) و نگاه ضدتبعیض اجتماعی امام رضا (ع) در جهان در چند کشور برگزار می نماییم. هم اکنون در افغانستان، پاکستان، ترکیه، لبنان، استرالیا، هند و انگلیس علاقه مندند یک نشست ملی و بین المللی در کشور خود در مورد عنوان اصلی کنگره یعنی اندیشه تمدنی امام رضا ضد السلام عدالت برای همه، ظلم به هیچ کس برگزار کنند. البته دبیرخانه کنگره از کیفیت کار باید اطمینان حاصل کند. امیدواریم کنگره جهانی امام رضا (ع)، در سال ۱۴۰۲ برگزار گردد.
پنجمین کنگره بین المللی امام رضا(ع) با رویکرد "اندیشه تمدنی امام رضا (ع)، عدالت برای همه و ظلم به هیچ کس" سال ۱۴۰۲ در مشهد مقدس برگزار شد.
منبع: qawem.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب