حدود ۴۴ سال از فرمان تشكیل نهضت سوادآموزی می گذرد
ایران در مرز ریشه کنی بیسوادی
قائم: به گزارش قائم، حدود ۴۴ سال از فرمان تشکیل نهضت سوادآموزی می گذرد؛ فرمانی که یکسال بعد از پیروزی انقلاب توسط امام خمینی (ره) در حالی صادر شد که آن زمان بیشتر از نیمی از جمعیت ۶ سال به بالای ایران «بیسواد» بودند و حال به برکت فرمان امام و توسعه سوادآموزی، جمهوری اسلامی ایران در آستانه ریشه کنی «بیسوادی» قرار دارد.
به گزارش قائم به نقل از ایسنا، تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی خیل عظیمی از کودکان لازم التعلیم از امکان ورود به مدارس محروم بودند و با عنایت به روند صعودی رشد جمعیت، بر تعداد بی سوادان جامعه افزوده می شد، به طوریکه طبق سرشماری سال ۱۳۵۵ بیشتر از نیمی از جمعیت کشور بیسواد بودند.
فرمان امام خمینی(ره) و تاسیس نهضت سوادآموزی
یک سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و با عنایت به اهمیت و لزوم سوادآموزی و توسعه عدالت آموزشی به فرمان امام خمینی در دیماه ۱۳۵۸ نهضت سوادآموزی تأسیس شد. از بین بردن بیسوادی در کشور، استقلال فرهنگی، تبدیل کردن ایران به مدرسه ای بزرگ، از مهم ترین نکات مدنظر درتشکیل نهضت سوادآموزی بود.
کاهش فاصله باسوادی زنان و مردان پس از انقلاب
در صورتی که یکی از اهداف طلایی نهضت سوادآموزی گسترش «عدالت آموزشی» بود، این وضعیت (عدالت آموزشی) اوایل انقلاب، «بحرانی» بود. با موج سودآموزی که نهضت در کشور به راه انداخت، علاوه بر افزایش سوآموزی زنان و دختران ایرانی، فاصله باسوادی شهری و روستایی هم از ۳۴ درصد به کمتر از ۱۱ درصد کم شده است.
اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال ۱۳۶۹ و افزایش نرخ باسوادی به ۹۷ درصد در سال ۱۴۰۲
با اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال ۱۳۶۹ و آموزش بیشتر از ۴.۱ میلیون نفر بی سواد مطلق در طول یک دهه، در سال ۱۳۷۵ نرخ باسوادی در ایران به ۷۹٫۵ درصد رسید (۱۸ درصدافزایش). این افزایش در سرشماری ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب تا ۸۴.۶ درصد، ۸۴.۸ درصد و ۸۷.۶ درصد ادامه پیدا کرد و در برآورد سال ۱۴۰۰ این رقم به ۹۰.۵ درصد (در گروه سنی شش سال و بالاتر) افزایش یافت؛ این در حالیست که این رقم بنابر آخرین اظهارات رئیس نهضت سوادآموزی (سال ۱۴۰۲) به ۹۷ درصد رسیده است.
افزایش ۴۲.۵ درصدی باسوادی بعد از انقلاب
بر مبنای نتایج شش سرشماری نفوس و مسکن انجام شده در چهاردهه گذشته، درصد باسوادی جمعیت شش سال و بالاتر کشور از ۴۷.۵ درصد سال ۱۳۵۵ به ۸۷.۶ درصد در سال ۱۳۹۵ رسید و در برآورد سال ۱۴۰۰ به عدد ۹۰.۵ درصد بالا رفته است. به عبارت دیگر میزان باسوادی در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بالغ بر ۴۲.۵ درصد بالا رفته است.
درصد باسوادی جمعیت ۴۹-۱۰ ساله ( حدود ۵۱ میلیون نفر) حدود ۴۸.۸ درصد در سال ۱۳۵۵ بوده است، درحالی که طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ این رقم به ۹۴.۷ درصد رسیده است و قریب به ۴۶ درصد رشد نشان میدهد و این رقم در برآورد سال ۱۴۰۰ به رقم ۹۷.۱ درصد بالا رفته است.
کاهش فاصله درصد باسوادی شهرنشینان و روستاییان
به گزارش قائم به نقل از ایسنا، به منظور تحقق عدالت آموزشی و کاهش اختلاف سواد بین مناطق شهری و روستایی کشور، اختصاص حدود ۵۵ درصد از فعالیتهای سوادآموزی به مناطق روستایی در ۳۹ سال گذشته، سبب شده شاخص سواد در مناطق محروم کشور بهبود پیدا کند، به صورتی که طبق سرشماری های انجام شده بین سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵ میزان باسوادی مناطق شهری از ۶۵.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۹۰.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ بالا رفته است.
در همین زمان نرخ باسوادی مناطق روستایی از ۳۰.۵ به ۷۸.۵ درصد افزایش را نشان میدهد. به عبارت دیگر میزان افزایش باسوادی در مناطق روستایی با شتاب بیشتری صورت گرفته است و تفاوت درصد باسوادی در میان مناطق شهری و روستایی از ۳۴.۹درصد سال ۱۳۵۵ به حدود ۱۲.۳ درصد در سال ۱۳۹۵ کم شده و این رقم در برآورد سال ۱۴۰۰ به ۱۱ درصد رسیده است.
در این بین نهضت در امر سوادآموزی تفاوتی بین هموطنان و مهاجران اتباع به خصوص افغانستانیها قائل نیست و آموزش این دسته از مهاجران را هم عهده دار شده به طوریکه یک میلیون نفر از اتباع را در سالهای قبل باسواد کرده است.
ایران در مرز ریشه کنی بیسوادی
وجود ۴ میلیون بیسواد مطلق و کم سواد در کشور و راه دشوار سوادآموزی آنها
در حال حاضر مسؤلان سازمان نهضت سوادآموزی اعلام می کنند که نرخ باسوادی در ایران به ۹۷.۱ درصد (در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال) رسیده است. ازاین رو میتوان اذعان داشت حالا در مقطع زمانی ویژه ای از جریان نهضت سوادآموزی قرار داریم و شمار بیسوادان باقی مانده نسبت به گذشته کاهش قابل توجهی پیدا کرده و به ریشه کنی بیسوادی نزدیک شده ایم.
در این جهت هم سازمان نهضت سوادآموزی طرح هایی را طی سالیان گذشته به اجرا درآورده که در زمینه انسداد مبادی بیسوادی موثر بوده و توانسته است امر سوادآموزی را در رده های سنی و اقشار مختلف همچون اتباع خارجی، زندانیان، سربازان، اولیای بیسواد دانش آموزان، کارکنان، کارگران و زنان سرپرست خانوار ارتقاء دهد.
با این وجود و با تمام تلاش هایی که طی سالهای قبل در حوزه سوادآموزی انجام گرفته است، فراموش نکنیم در هر کشوری قشری تحت عنوان «آموزش ناپذیر» وجود دارد؛ این آمار در کشورمان به ۲ درصد می رسد که بنا به علل مختلفی همچون عدم توانایی یادگیری، نمی توان به این دسته از افراد آموزش های لازم را ارائه نمود. همچنان از این امر غافل نشویم که بیسوادیِ پایه همچنان در کشور وجود دارد و یکی از علل آن عدم انسداد مجاری بیسوادی و وجود بازماندگان از تحصیل هستند که این افراد هم به علل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از بهره سواد محروم و یا آنرا رها می کنند؛هرچند آموزش وپرورش در سالهای اخیر با همراهی سایر دستگاه ها همچون ثبت احوال، وزارت کشور و رفاه در جهت شناسایی و پوشش تحصیلی آنها حرکت کرده است که نوید بخش کاهش باردیگر آمارهای بیسوادن در سالهای آتی است.
پیگیری افزایش سقف سنی سوادآموزی به ۶۵ سال
حالا جمعیت هدف سوادآموزی تنها گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال را دربرمی گیرد، در حالیکه اشخاص در سنین ۵۵، ۶۰ و ۶۵ سال که جزو سنین مولد بوده و توانایی کار کردن دارند هم احتیاج به سوادآموزی دارند از همین رو مطالعاتی در رابطه با افزایش سقف سنی سوادآموزی تا ۶۵ سال و رایزنی جهت تصویب آن در شورایعالی انقلاب فرهنگی صورت گرفته است.
گام دوم سواد آموزی با طراحی نقشه عمل باسوادی
به گزارش قائم به نقل از ایسنا، در صورتی که نهضت سوادآموزی در شروع شروع به کارش، مأموریت باسوادکردن عده بیشماری از بیسوادان کشور را برعهده داشت، حال با نزدیک شدن به مرزهای ریشه کنی بیسوادی و افزایش جمعیت باسوادان به ۹۷ درصد، این سوال پیش می آید که با گسترش تعداد و ایجاد مدارس حتی در مناطق صعب العبور و دایر کردن کلاس درس حتی برای کلاس های زیر ۵ دانش آموز، ادامه کار این نهضت توجیهی دارد؟ که در این زمینه هر چند برخی کارشناسان معتقدند ساختار و کارکرد این نهضت نیازمند تغییراتی است اما به چند نکته اشاره می شود:
آموزش و تعلیم و تربیت در جهان امروز با تغییرات بسیار گسترده ای روبرو شده و طبیعتا این تغییرات مطالبات آموزشی مضاعفی در سطح اجتماع می طلبد بنابراین با تعریف جدید «سواد» که دیگر صرفاً در برگیرنده خواندن و نوشتن نمی گردد، مأموریت اول نهضت سوادآموزی دیگر گذر از بیسوادی پایه نیست.
خواندن و نوشتن تعریفی بود که در زمان گذشته برای باسوادی تعریف می شد و پاسخگوی خیلی از مسائل آن مقطع بود اما امروز در تعریف جدید سواد قرار داریم و به روزآوری تعاریف، طبیعتا بر اساس اقتضائات روز جامعه اتفاق می افتد ازاین رو اگر با تحولات علمی جامعه در بحث سوادآموزی همراه نشویم خیلی از مشکلات کنونی ادامه خواهد داشت؛ بعنوان مثال، فضای مجازی و نداشتن سواد والدین نسبت به این فضا و اتفاقات پیرامونی، بحران ها و مسائل گاها لاینحلی برای جوانان و نوجوانان ما رقم زده است؛ از همین رواست که گفته می شود، سواد آموزی مسئله ای پایان پذیر نیست و انسان باید در همه دوران زندگی اش به سوادآموزی بپردازد.
از طرف دیگر «دوره سوادآموزی» معادل سوم ابتدایی و یا همان سوادخواندن و نوشتن به شمار می رود؛ اگر راه نهضت مسدود باشد، این دسته به بن بست می خورند بنابراین نهضت با تعریف «دوره انتقال» که معادل ششم ابتدایی است این افراد را به نظام آموزش وپرورش متصل و با برگزاری «دوره تحکیم» از رجعت آنها به بی سوادی جلوگیری و این گونه درصدد ارتقای سطح دانش این دسته از لازم التعلیم هاست؛ ۶۰۰۰ نفر در سالیان گذشته از بین همین افراد موفق به دریافت مدارک تحصیلات تکمیلی شده و حدود ۱۰۰۰ نفر به مرحله دکترا رسیده اند.
در همین راستا مصوبه ای در شورای پشتیبانی سواد کشور به تصویب رسید تا «گام دوم سواد آموزی» و آموزش های سواد در ابعاد دیگری اجرایی شود به طوریکه علیرضا عبدی رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور از تشکیل «شورای عالی سوادآموزی» پس از هفت سال اطلاع داده و طراحی نقشه عمل باسوادی را یک لزوم دانسته است.
بواسطه همین مساله، نهضت سوادآموزی همینطور روش های نوین سوادآموزی را در دستور کار خود قرار داده است بطوریکه الان جریان سوادآموزی به صورت دوره های مجازی هم در کشور در حال انجام می باشد و دروس ضبط شده در سامانه شاد بارگذاری و افراد می توانند با مشاهده و مطالعه آنها در آزمون های مربوطه شرکت کنند؛ همینطور مدلهای جدید یادگیری بر پایه فضای مجازی توسط سازمان سوادآموزی درحال تولید است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب